مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - عكاسخانه ها و گسترش فرهنگ عكاسي در جامعه ي دوران قاجار

چكيده فارسي :

عكاسي در سال 1842 م/ 1258 ق ، حدودا 3 سال بعد از اعلام رسمي اختراع عكاسي در جهان، وارد ايران شد. هرچند با اندكي تاخير، از حدود سال 1858م/1275ق ، با آغاز آموزش نظام مند عكاسي در دربار و تاسيس اولين عكاسخانه در ايران مي توان شاهد رونق عكاسي در بين اشراف و اندك طبقه مرفه جامعه بود، هرچند سال هاي بسيار طي شد تا اين پديده وارد فرهنگ تصويري و زندگي عموم جامعه دوران قاجار شود. دلايل مختلفي بر فرازها و فرودهاي جريان توسعه و عمومي شدن عكاسي در اين دوران تاثير گذار بوده اند. يكي از مهمترين اين عوامل وضعيت عكاسخانه ها در سطح كشور بوده است. اين تحقيق سعي بر آن دارد تا با بهره مندي از روش تاريخي و مقايسه اي و رويكرد توصيفي تحليلي و با كاربرد نظريه تاريخ اجتماعي به بررسي، تحليل و در نهايت به درك و شناخت بهتر از چگونگي تأثيرگذاري و نقش عكاسخانه ها بر روند رشد و گسترش عكاسي و فرهنگ تصويري آن در جامعه ي ايران قرن 19 و اوايل قرن 20 دست يابد. اين پژوهش ابتدا به شرح چگونگي تاسيس اولين عكاسخانه ها در ايران و شرايط حاكم برآن و مقايسه آن با اولين عكاسخانه ها در غرب مي پردازد. با توجه به بررسي و تحليل شرايط اقتصادي، اجتماعي، سياسي و مذهبي حاكم بر ساز و كار عكاسخانه ها در قرن 19، نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه؛ آن اشتياق شكل گرفته در دوران اوليه ي اختراع عكاسي در اروپا و آن هجوم جنون وار اروپاييان به عكاسخانه ها در ايران هيچگاه صورت نپذيرفت. در ايران رونق عكاسخانه هاي عمومي و ترويج فرهنگ عكاسي از طريق آنان به صورت فراگير با انقلاب مشروطه و در نهايت در زمان تحولات اجتماعي از پهلوي اول و حدود دهه هاي 1931 م/1310 ش به بعد محقق گرديد.