كليدواژه :
كارايي فضا , فضاي معماري , بازار وكيل , نورگيري طبيعي
چكيده فارسي :
از آنجا كه از ديرباز نورگيري و استفاده از نور طبيعي در فضاهاي معماري با كاربري تجاري مانند بازارها، هميشه به عنوان عاملي كليدي مورد توجه معماران بوده است، در اين پژوهش با عنوان بررسي كارايي فضاي معماري بازار وكيل بر مبناي استفاده از نورگيري طبيعي ، به مطالعه نورگيري و الگوهاي معماري ايراني در استفاده از عناصر و عوامل نورگيري در فضاي كالبدي بازار وكيل، كه سهم گسترده اي از معماري آن، به عنوان يكي از آثار شاخص معماري عصر زنديه در بين سالهاي 1193-1172 هجري قمري ميباشد، پرداخته شده است. هدف اصلي اين پژوهش بررسي كارايي فضاي كالبدي بازار وكيل بر مبناي حس و واكنش رفتاري مخاطب از فضاهاي معماري مذكور، در معرض نورگيري كه از مجراي عناصر و عوامل اصيل و باهويت معماري ايراني تحقق يافته است، ميباشد. در اين حين، شناخت عوامل و عناصر نورگيري و چگونگي عملكرد آنها در فضاي كالبدي نمونه موردي مذكور و نيز نقش نورگيري حاصل بر تبيين ماهيت و كيفيت كارايي فضاهاي مدنظر، از ديگر اهداف پژوهش است. روش پژوهش حاضر، از نوع تحليلي-توصيفي ميباشد، كه از ابزار كتابخانه اي اعم از كتب، مقالات و پايگاههاي اينترني معتبر، در جهت كسب اطلاعات در ارتباط با مباني نورگيري و عوامل آن در معماري سنتي ايراني استفاده شده است و از بازديد ميداني جهت برداشت اطلاعات و عكسبرداري از محل پژوهش (فضاي كالبدي بازار وكيل) استفاده شده است، كه تمامي اين مطالب در قالب جدولها و عكسها در بخش تجزيه و تحليل ارائه شده است. در بخش نتيجه گيري، شناخت و دسته بندي نوع عملكرد نورگيري (مستقيم و يا غيرمستقيم)، جهت نورگيري (سقفي، جانبي و ...)، جانمايي در ساختار (بر مبناي هنر و معماري زنديه)، شناخت فني عوامل و عناصر نورگيري (فن ساخت، مصالح شناسي)، تبيين ماهيت معماري فضا (ايستا، پويا و ...) و ماهيت كاركردي فضا (عبوري، مكث و ...) ارائه شده است.
چكيده لاتين :
Since lighting and use of natural light in architectural spaces with commercial use such as markets, has always been considered as a key factor by architects, in this research entitled Surveying the efficiency of the architectural space of Vakil bazaar based on the use of natural light , The lighting and prototypes of Iranian architecture in the use of elements of lighting in the space of “Vakil bazaar” as one of the architectural masterpieces of “Zandiyeh” era between 1193-1172 AH, has been studied. The main purpose of this study is investigating the efficiency of the architectural space of the Vakil bazaar based on the user s sense and behavioral reaction, exposed to light that has been achieved through the original elements of Iranian architecture. Meanwhile, recognizing these elements and how they function in the architectural space of the case and also the role of lighting on explaining the nature and quality of performance of the bazaar spaces are other objectives of the research. The method of the present research is analytical-descriptive. At first, by using library sources including books, articles and valid Internet sites, in order to obtain information about the basics of lighting and its factors in traditional Iranian architecture, and then through field visits, needed information in the forms of mensuration and photographing of the research site collected. All this information is presented in the form of tables and photos in the analysis section. In the conclusion section, recognition and classification of the types of lighting function (direct or indirect), lighting orientation (roof lighting, side lighting and etc.), structural placements (based on Zandieh architecture), technical recognition of elements (Construction details, materials science), explaining the nature of architectural spaces (static nature, dynamic nature and etc.) and the functional aspects of architectural spaces (transit, stop and etc.) are presented.
