تجزيه و تحليل ساختار طرح و نقش ارسي خانه هاي دوره قاجار در تبريز

Analysis of designs and motifs structure of sash window (orusi) In Qajar houses,Tabriz

دوره قاجار دوره نوآوري و شــروع تحولات جديد در هنر و معماري ايران است كه تجلي آن در خانه هاي دوره قاجار در تبريز به خصوص در تزئينات بناها قابل مشاهده است. هدف اين پژوهش بررسي ويژگي هاي بصري ارسي هاي دوره قاجار در جهت تجزيه و تحليل طرح و نقش، شناخت ويژگي هاي زيباشناسي نقوش، تنوع نقوش گياهي از نظر چيدمان و نحوه ي گسترش پذيري و به كارگيري شيشه هاي رنگي، ميزان چينش رنگ و نقش در ارسي خانه هاي سلطان قرايي، حيدرزاده، مشروطه، اميرنظام، نيكدل و قدكي دوره قاجار در تبريز در سه مقطع (اوايل، اواسط و اواخر قاجار) كه از تكنيك قواره بري استفاده شده است، مي باشد. روش اين پژوهش توصيفي ـ تحليلي و جمع آوري اطلاعات به شيوه كتابخانه اي است، كه بر پايه پژوهش ميداني از جمله تهيه تصاوير از آثار قواره بري در خانه هاي مذكور انجام شده است. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه به كارگيري تكنيك قواره بري بيش از گره چيني نسبت به دوره هاي قبل در ارسي ها اين دوره مورد توجه واقع شده است. همچنين ارسي خانه ي سلطان قرايي از نظر تناسبات و فرم ارسي، نوع نقوش و نحوه ي تكثير نقوش در سطح كتيبه با ساير نمونه ها مشابهت دارد، اما در برخي جزييات همچون درصد تراكم نقوش، تنوع شيشه هاي رنگي و برخي عناصر بصري و اجرايي داراي ويژگي هاي مختص به خود مي باشد.