بررسي ضرايب تخصيص ماده خشك برخي ارقام گندم (Triticum aestivum L.) و تريتيكاله ( Triticosecale (wittmack در شرايط پتانسيل رشد در ايران

Investigating the Partitioning Coefficients of Dry Matter of Some Wheat (Triticum aestivum L.) and Triticale (Triticosecale Wittmack) Cultivars Undergrowth Potential Conditions in Iran

آزمايشي حاضر در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار و هشت تيمار در مزرعه تحقيقاتي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي كرج در زراعي 1395-96 انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل شش رقم گندم (بهار، پارسي، پيشگام، پيشتاز، سيوند و سيروان) و دو رقم تريتيكاله (سناباد و جوالينو) بود. وزن خشك اندامهاي مختلف (ساقه، برگ، پدانكل و سنبله) و عملكرد (بيولوژيك، دانه) ارقام اندازه گيري شد. در ارقام مختلف گندم و تريتيكاله صفات عملكردي و وزن خشك اندامهاي مختلف معني دار (a= 0 .05) بود. ارقام سناباد 8421) كيلوگرم در هكتار)، پارسي 8083) كيلوگرم در هكتار) و سيوند 7990) كيلوگرم در هكتار)به ترتيب بيشترين و ارقام پيشگام 6818) كيلوگرم در هكتار) و سيروان 7102) كيلوگرم در هكتار) كمترين عملكرد دانه را داشتند. ارقام پارسي 43) درصد) و سيوند 41) درصد) نيز بيشترين شاخص برداشت و ارقام جوانيلو 37 ) درصد) و پيشگام 38) درصد) كمترين شاخص برداشت را به خود اختصاص دادند. به طور كلي رقم سيوند با اينكه وزن خشك ساقه و پدانكل كمي داشت ولي از بيشترين وزن خشك سنبله برخوردار بود. ارقام تريتيكاله (جوانيلو و سناباد) نيز نسبت به ارقام گندم از عملكرد بيولوژيك، وزن خشك ساقه و وزن خشك پدانكل بيشتر و شاخص برداشت كمتري برخوردار بودند و پس از رقم سيوند بيشترين عملكرد سنبله نيز در ارقام جوانيلو 10177) كيلوگرم در هكتار) و سناباد 9721) كيلوگرم در هكتار) مشاهده شد. كمترين عملكرد دانه، وزن خشك (سنبله، ساقه و برگ) نيز در رقم سيروان مشاهده شد. به طور كلي با اين كه ارقام تريتيكاله از ضريب تخصيص ساقه بيشترو ضريب تخصيص برگ كمتري نسبت به ارقام گندم برخوردار بودند ولي عملكرد دانه قابل توجهي توليد كردند.

This experiment was conducted as completely randomized block design with eight treatments and three replications in field condition, Agricultural Research Station of the College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran in Karaj (2017). Treatments included the six cultivars of wheat (Bahar, Pishgam, Pishtaz, Parsi, Sivand and Sirvan) and the two cultivars of triticale (Sanabad and Joulino). Dry matter of different part of plant (stem, leaf, peduncle and spike) and yield (biological and seed) were measured in final harvest. Results showed that there were significant differences between most of the studied cultivars regarding dry matter and yield (P ˂ 0.05). Among the cultivars, Sanabad (8421 kg ha-1), Parsi (8083 kg ha-1) and Sivand (7990 kg ha-1) produced maximum seed yield and Pishgam (6818 kg ha-1) and Sirvan (7102 kg ha-1) the lowest, respectively. Parsi (43%) and Sivand (41%) had the highest harvest index, while Joulino (37%) and Pishgam (38%) had the lowest. Although Sivand cultivar had the lowest dry matter of stem and peduncle, but it had the highest dry matter of spike. Also triticale (Joulino and Sanabad) cultivars had higher biological yield, dry matter of stem and peduncle and lower harvest index than other wheat cultivars. After Sivand, the highest spike yield was observed in Joualino (10177 kg ha-1) and Sanabad kg ha-1). The lowest grain yield, dry matter of spike, stem and leaf were also observed in sirvan. Results showed that, although Triticale cultivars had higher stem allocation coefficient and lower leaf allocation coefficient than wheat cultivars, but they produced significant seed yield.