رسوم و سنت هاي ايراني در آداب ديپلماتيك دورة قاجار

آداب ديپلماتيك در دورة قاجار به سبب ورود ايران به مناسبات رسمي بين المللي جايگاه ويژه اي دارد. با تشكيل وزارت امور خارجه از دورة فتحعلي شاه به بعد و با توجه به سير كسب دانش و آگاهي تجربي به سمت و سوي دانش مبتني بر آموزش در اواخر دورة قاجار، حركات و رفتار مامورين ديپلمات ايراني در مجامع سياسي آن روز دنيا تابع مقررات و قواعد مصوب بين المللي گرديد. تحول تدريجي وزارت خارجه در سير تكوين ساختار آن نمايان است، آداب ديپلماتيك نيز تابعي از سير تكوين و تكامل اين وزارت خانه است. قواعد و مقررات كنگره هاي بين المللي در خصوص نحوة پذيرش و ارسال مامورين سياسي به مرور و با رفت و آمدهاي سفرا، ترجمۀ آثار اروپاييان و تدوين نظامنامه هاي اداري جايگزين آداب سنتي در مناسبات ديپلماتيك ايران با دول خارجي شد. اينكه تا چه اندازه قواعد ديپلماتيك حاكم بر نظام بين الملل عرصه اي براي بروز آداب ملي و محلي كشورها در مناسبات بين المللي قائل است موضوع مهمي است؛ در دورة قاجار بخشي از رفتار مامورين ديپلمات علاوه بر قوانين بين المللي تابع عرف و فرهنگ ايراني بوده است.از تشكيل وزارت خارجه تا تاسيس تشكيلات مدون اين وزارت خانه در دورة قاجار بيشتر از پنجاه سال طول كشيد و پس از آن نيز تا پايان دورة قاجار ساختارها به صورت تدريجي رشد كردند و اين عامل، فرصت بيشتري براي بروز آداب سنتي برگرفته از فرهنگ ايراني به همراه آميخته اي از اقتباس فرهنگ غربي فراهم آورد. اين مقاله كوشش خواهد كردجايگاه رسوم و سنت هاي ايراني در آداب ديپلماتيك دورة قاجار را به بحث گذاشته و مصاديق فرهنگ ايراني در مناسبات سياسي بين المللي را مورد بررسي قرار دهد.