جايگاه كتيبه بيستون در مطالعات تاريخ فرهنگي ايران در دوره هخامنشيان

كتيبه ها يكي از پراستنادترين منابع دست اول در پژوهش هاي تاريخي دوره باستان شمرده ميشوند. از ميان مداك گوناگون تاريخ هخامنشي، كتيبه هاي فارسي باستان به خط ميخي، اغلب از نيمه نخست دوره هخامنشي به دست آمده اند و نگارش آنها تقريباً همزمان با رخدادهاي ذكر شده در كتيبه ها صورت گرفته است . از آن ميان، كتيبه بيستون، بزرگ ترين و مهم ترين كتيبه ايران باستان از داريوش يكم، براي بازسازي تاريخ سياسي اوايل دوره هخ امنشي اهميت اساسي دارد، ولي افزون بر آن، آگاهيهاي ارزنده اي نيز در زمينه تاريخ فرهنگي ايران در بر دارد كه كمتر به آن پرداخته شده و از اين رو، در اين زمينه نيز در ميان كتيبه هاي ايران باستان بي همتاست. اهميت كتيبه بيستون همچون منبعي براي تاريخ فرهنگي دوره هخامنشي، از دادههاي پرشمار اجتماعي و فرهنگي در آن و مقايسه آنها با مدارك ايلامي، بابلي و يوناني به روشني قابل بررسي و ارزيابي است و اينها افزون بر نگاره هاي چندي است كه از اشخاص و موضوعات مرتبط با متن كتيبه در اين محوطه به دست آمده است . فرهنگ زبان پارسي باستان، آيين نگارش، آداب نام گذاري، آيينهاي ديني، فرهنگ سياسي و حقوقي ايران از جمله موضوعاتي است كه در اين سنگ نوشته شايسته پژوهش است . اين مقاله مي كوشد با شيوه توصيفي - تحليلي، به روند نگارش و