شناسايي موانع استفاده از دوچرخه به عنوان حمل و نقل پايدار شهري (مطالعه موردي: شهر گرگان)

دوچرخه به عنوان يكي از مُدهاي سفر، مهم ترين شيوه حمل و نقل پاك شهري محسوب مي گردد كه داراي منافع و مزاياي متعدد اقتصادي و زيست محيطي است. اﻳﻦ اﻣﺮ از آﻧﺠﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﺣﻔـﻆ ﻣﺤـﻴﻂ زﻳـﺴﺖ و ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌـﻲ كه از ارﻛﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﻮﺳﻌﺔ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ آﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺣﻤـﻞ وﻧﻘـﻞ ﺷـﻬﺮي ﻗـﺮار دارﻧﺪ. ﺷﻬﺮ گرگان از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ داراي ﺷﺮاﻳﻄ آب وﻫﻮاي ﻣﻨﺎﺳﺐ معتدل خزري، ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻻي ﺟﻤﻌﻴﺖ، ﻃﻮل ﻛﻮﺗﺎه ﺳﻔﺮﻫﺎي ﺷﻬﺮي، ﻧﺰدﻳﻜﻲ روﺳﺘﺎﻫﺎي ﺗﺎﺑﻊ و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻬـﺎ ﺑـﺮاي دوچرخه سواري است. ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، بررسي دلايل عدم استفاده از دوچرخه در شهر گرگان مي باشد كه از روش هاي اسنادي، كتابخانه اي و ميداني براي جمع آوري و تجزيه و تحليل داده هاي آماري استفاده شده است. با توجه به مطالعات ميداني در شهر گرگان استفاده از دوچرخه در سطح شهر بسيار پايين است به طوري كه تنها تعداد اندكي از افراد جامعه از دوچرخه جهت رفت و آمدهاي درون شهري استفاده مي نمايند. همچنين طبق نظر پرسش شوندگان، هدف بيشتر استفاده كنندگان از دوچرخه، ورزشي_تفريحي مي باشد كه لزوم برنامه ريزي براي تشويق آنها به انجام كارهاي روزمره خود با دوچرخه ضروري مي نمايد. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي دهد كه عواملي نظير عدم فرهنگ سازي استفاده از دوچرخه، ضعف تبليغات در رسانه ها، عدم استفاده بانوان از دوچرخه به دلايل سياسي_مذهبي و همچنين نبود زيرساخت هاي مناسب دوچرخه سواري در شهر گرگان، يكي ديگر از عوامل بازدارنده استفاده از دوچرخه مي باشد. در نهايت نيز پيشنهاد هايي نظير ايجاد زير ساخت هاي دوچرخه سواري از جمله مسير هاي مختص دوچرخه سواري درون شهري، پاركينگ مخصوص دوچرخه ، استفاده از رسانه ها جهت تشويق افراد جامعه در جهت استفاده از دوچرخه توجه بيشتري شود.