تدوين راهبردهاي ساماندهي خردي و پراكندگي اراضي كشاورزي در استان آذربايجان شرقي

Developing strategies of reorganizing fragmentation and dispersion of arable lands in East Azarbaijan province, Iran

وجود بي نظمي در الگوي توزيع اراضي كشاورزي به عنوان يكي از مهمترين چالش هاي توسعه پايدار كشاورزي است كه مي تواند منجر به افزايش هزينه توليد، اتلاف وقت كشاورزان و كاهش راندمان توليد شود. بر اين اساس هدف اين تحقيق، تحليل و تبيين وضعيت موجود خردي و پراكندگي اراضي كشاورزي و تدوين راهبردهاي ساماندهي آن در استان آذربايجان شرقي است. اين تحقيق از لحاظ ماهيت از نوع تحقيقات كمي، از لحاظ هدف كاربردي، از لحاظ ميزان نظارت و درجه كنترل متغيرها از نوع تحقيقات ميداني و از لحاظ نحوه گردآوري داده ها و قابليت تعميم از نوع پژوهش هاي توصيفي-همبستگي است و در بين روش هاي پژوهش توصيفي نيز از روش پيمايشي استفاده شده است. جامعه آماري اين تحقيق كارشناسان ستادي فعال در سازمان مركزي تعاون روستايي، سازمان امور اراضي كشور و اداره امور اراضي استان آذربايجان شرقي ( 279 = N) بود. تعداد 24 نفر به عنوان نمونه و با استفاده از روش نمونهگيري غيراحتمالي هدفمند انتخاب شدند كه با استفاده از پرسشنامه SWOT مورد پرسشگري و مصاحبه قرار گرفتند. ابزار تحقيق، پرسشنامه بود كه روايي آن با استفاده از نظرات گروهي از پژوهشگران دانشگاهي و متخصصان حوزه خردي و پراكندگي اراضي كشاورزي سازمان امور اراضي كشور مورد بررسي، بازبيني و اصلاح قرار گرفت. ميزان پايايي پرسشنامه نيز با استفاده از آلفاي كرونباخ محاسبه شد كه مقدار آن بالاي 9 / 0 بود. تحليل داده ها با استفاده از SWOT انجام شد. نتايج طراحي راهبردهاي چهارگانه تدافعي، بازنگري، رقابتي و تهاجمي براي ساماندهي خردي و پراكندگي اراضي كشاورزي نشان داد كه مناسبترين راهبرد در بين راهبردهاي تدافعي، بازآرايي و اصلاح مجدد قطعات اراضي، در بين راهبردهاي بازنگري، يكجا سازي قطعات كشاورزي، در بين راهبردهاي رقابتي، توسعه كشت محصولات سالم و مناسبترين راهبرد تهاجمي استفاده از توان زيستي موجود در نظامهاي بهره برداري خرد به منظور جذب گردشگران كشاورزي بود.

The existence of irregularities in the pattern of agricultural land distribution is one of the most important challenges for sustainable agricultural development, which can lead to increased production costs, wasteful time for farmers and reduced production efficiency. This research was carried out with the aim of developing strategies of reorganizing fragmentation and dispersion of arable lands in East Azarbaijan province. This research In terms of the nature is quantitative, in terms of the purpose of application, in terms of the degree of monitoring and degree of control of variables, the field research type and in terms of data collection and generalizability is a type of descriptive-correlative research, and among The research method has been used is descriptive and survey method. The statistical population of this study was active staff of experts in the Central Organization of Rural Cooperatives, Land Affairs Organization and East Azarbaijan Province Land affairs (N = 279). 24 people were selected through a non-objective sampling method and interviewed by SWOT questionnaire. The research instrument was a questionnaire whose validity was reviewed and corrected using a group of academic researchers and experts in the field of fragmentation and dispersion of arable lands in the country's land affairs organization. The reliability of the questionnaire was calculated using Cronbach's alpha which was above 0.9. Data analysis was performed using SWOT. The results of developing four defensive, revising, competitive and invasive strategies for agricultural land fragmentation and dispersion showed that the appropriate strategy among the defensive strategies is Rearrangement and reform of land parcels, among the strategies of reloading, Integration of agricultural parcels, among the strategies Competitive, cultivating healthy crops and appropriate aggressive strategy is using the biological potential of small scale farms in order to attract agricultural tourists.