از گوسان پارتي تا كولي معاصر؛ بررسي سير گذر كولي ها در تاريخ و ادبيات فارسي

From Party Gosan to Contemporary Gypsy Study of the Gypsy Transition in Persian History and Literature

بر طبق پژوهش‌هاي انجام شده، گوسانان، شاعران دوره‌گرد، داستان‌پرداز، نوازنده و بديهه‌سرايي بودند كه در روزگار باستان، داستان‌هاي ملي و حماسي را براي توده‌ مردم و در دربارها براي پادشاهان و اشراف بازگو مي‌كردند. اينان در حفظ و انتقال داستان‌هاي ملي و به طور كلي ادبيات پيش از اسلام، آن هم به گونه‌اي شفاهي سهم بزرگي داشته‌اند. كهن‌ترين منابع تاريخي و ادبي كه از ورود لوري‌ها به ايران سخن گفته‌اند، از اين قوم با نام گوسان ياد كرده‌اند. در اين جستار نشان مي‌دهيم كه لوري، لولي و سپس كولي‌ها، همان گوسانان يا دست كم بخشي از آنان بودند كه در روزگار ساسانيان به دستور بهرام گور يا بر اثر رخداد‌هاي سياسي، سرزمين هند را رها كرده و به ايران كوچ كرده‌اند. در اين جستار، نخست درباره هنر و پيشه گوسانان و نقش آنان در حفظ و تلفيق روايات ملي سخن مي‌رود، سپس با آوردن نمونه‌هايي از منابع تاريخي و ادبي، نحوه ورود آنان به ايران و نام‌هاي نهاده شده بر ايشان و سير تحول آن را بررسي مي‌كنيم. در نهايت، به نقش و چگونگي حضور كولي در ادبيات عرفاني و گستردگي در معنا و مفهوم اين واژه، استمرار و پايداري آن تا امروز و حضور آن در متون نظم و نثر معاصر پي خواهيم برد.

According to researches, Gypsies in Iran are considered as poets, storytellers, music players who, in ancient times, use to narrate national and epic tales for the masses of people and in the courts, for kings and nobles. They have contributed greatly to the preservation and transmission of national stories and generally pre-Islamic literature. The oldest historical and literary sources that have spoken about the arrival of the Loris who have been named Gossan. In this paper, we show that Lori, Loli, and then Gypsies reputated as Gosanians moved from india to Iran at the behest of Bahram Gore in Sassanid era. In this essay, the first we try to elaborate on arts and the people of Gosanians and their role in preserving and integrating national narratives. Then, by bringing some examples of historical and literary sources, we will examine how they enter Iran and how they found different names. Finally, we will find out the role of the Gypsy presence not only in the mystical literature and the extent of the meaning of the term, but also in its continuity and sustainability to this day and its presence in the texts of contemporary text and prose.