كاركرد حماسي آرايۀ تكرار در داستان رستم و سهراب

تكرار از موضوعاتي است كه در كتب بلاغي به‌كرّات به آن اشاره كرده‌اند و دربارة اين كه تكرار مطلوب است يا مخل فصاحت فراوان سخن گفته‌اند. در علم بلاغت براي تكرار، انواع و انگيزه‌هاي فراوان برشمرده‌اند و در اين ميان، كثرت تكرار را مخل فصاحت و تكرار صحيح و با بار عاطفي را مفيد دانسته‌اند. همان‌گونه كه مي‌دانيم، شاهنامة فردوسي، از آثار گرانسنگ ادب حماسي ايران و جهان است. در اين اثر ارزشمند با ادب روايي حماسي در بالاترين سطح آن مواجهيم. نگارنده در اين پژوهش به بررسي مبحث تكرار و انواع آن در داستان رستم و سهراب پرداخته‌است تا مشخص شود كه تكرار در اين داستان از نوع مثبت و تأثيرگذار آن است يا از نوع منفي و ممل آن؟ مطالعة ما اثبات مي‌كند كه تكرار در اين داستان، از ارزش زيبايي‌شناسي بالايي برخوردار است و علاوه بر زيبايي موسيقايي و آهنگي، در تأكيد، توضيح و القاي حالات مختلف رواني به مخاطب نقشي اساسي دارد. ضمن اين كه دربارة علل تكرار در شاهنامه، بايد متذكر شد كه طولاني بودن اثر و وزن ثابت از مهم‌ترين دلايل تكرار در شاهنامه است. همچنين محدوديت دايرة پاره‌اي از واژه‌هاي به كار رفته از جمله اسماء خاصي كه قافيه مي‌شوند نيز از ديگر موارد تكرار است. سواي اين موارد، در شاهنامه و داستان‌هاي آن، تكرار در تصاوير از ديگر مصاديق تكرار است و هدف از اين تكرارها بيشتر در حوزة علم معاني از جمله تأكيد و توضيح بيشتر مي‌گنجد.