بررسي تحول آوايي و معنايي چند واژة كهن درگويش گيلكي غرب گيلان با توجه به كاربرد آن‌ها در سه دفتر نخست ِشاهنامه فردوسي

اثري چون شاهنامه‌ي فردوسي، افزون بر تمامي ِارزش‌هاي برشمرده براي آن، مرجع كامل دسترسي به بسياري از واژگان اصيل فارسيِ دوره‌اي است كه زبان بيگانه در متون فارسي حضوري كم‌رنگ دارد. آشنايي فردوسي با زبان پهلوي و پرمايگيِ زبان ملي را مي‌توان دو عامل مهم در بي‌نيازي وي از واژگان بيگانه هنگام سرايش شاهنامه، دانست. اگرچه صورت‎هاي كهن و اصيل بسياري از واژگان هر زبان با گذشت زمان و براساس عوامل درون‌زباني و بيرون‌زباني، دستخوش دگرگوني‌ قرار گرفته و به‌تدريج در زبان معيار هر دوره كمرنگ يا از آن محو مي‌شوند؛ اما نشانه‌هايي از واژگان متروك هر دوره، در گويش‌هايِ منشعب از آن زبان برجاي مي‌ماند. برشماري و حفظ اين صورت‌هاي واژگاني ارزشمند موجود در گويش‌ها كه به دلايل متعدد زباني و غيرزباني، تاحدود زيادي از دگرگوني‌ها مصون مانده‌اند؛ افزون بر حفظ كارآيي و غناي زبان، در مطالعات مرتبط با زبان نيز اهميتي ويژه دار‌ند. اين پژوهش، با روش توصيفي به بررسي تحول آوايي و معنايي هشت واژه كهن ِ برجاي مانده در گويش گيلكي غرب گيلان پرداخته است كه صورت مكتوب آن‌ها در برخي ابيات ِسه دفتر نخست شاهنامه موجود است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهدكه واژه‌هاي مورد بررسي در گويش گيلكي با صورت مكتوب خود در سه دفتر نخست شاهنامه، كمترين تفاوت آوايي و معنايي را دارند. واج‌نويسي داده‌ها براساس صورت كهنِ موجود در فرهنگ‌ها انجام شده و شكلِ گيلكي آن‌ها نيز براساس گويش گيلكي غرب گيلان نوشته شده است.