اﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ و ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺑﺮﺧﯽ ﺻﻔﺎت ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎي ﺳﻮرﮔﻮم

Effect of Drought Stress and Nitrogen Fertilizer on Yield and Some Physiological Traits of Sorghum Genotypes

به منظور بررسي تاثير دو رژيم آبياري (آبياري نرمال و كم آبياري به ترتيب پس از تخليه ي 55 و 85 درصد رطوبت قابل استفاده خاك) و دو سطح كود نيتروژن (مقدار موجود، 112/5 كيلوگرم نيتروژن خالص از منبع اوره) بر صفات فيزيولوژيك شش ژنوتيپ سورگوم (پگاه، GS24، GS28، MGS5، SF001، (SF002، آزمايشي به صورت كرتهاي دو بار خرد شده درقالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد.نتايج نشان داد كه تنش خشكي با كاهش شاخص سبزينگي، محتواي نسبي آب برگ، شاخص پايداري غشاء و در مقابل افزايش نشت الكتروليت برگ منجر به كاهش معنيدار عملكرد بيولوژيك و دانه شد. كاربرد كود نيتروژن در شرايط آبياري نرمال و تنش خشكي منجر به افزايش عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و شاخص سبزينگي شد ولي ميزان اين افزايش درشرايط تنش خشكي كمتر بود. به طور كلي كاربرد كود نيتروژن در شرايط تنش خشكي ميتواند موجب تعديل اثر تنش وافزايش عملكرد گردد. در بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه، ژنوتيپ هاي SF002 و MGS5 از نظر صفات مورد بررسي بيشترين تحمل به تنش خشكي را داشتند و در مناطق با كمبود آب ميتوانند كشت شوند.

In order to study the effect of two irrigation regimes (normal and deficit irrigation after 55% and 85% depletion of available soil water, respectively) and two levels of nitrogen fertilizer (available amount, 121.5 kg ha-1, nitrogen from Urea fertilizer, N= 45%) On physiological traits of six genotypes of sorghum (Pegah, GS24, GS28, MGS5, SF001, SF002), an experiment was conducted in a split-split plot in a randomized complete block design with three replications at Research farm of collage of agriculture, Isfahan University of Technology. The results showed that drought stress caused a significant reduction in biological and grain yield by decreasing the SPAD, relative leaf water content, membrane stability index and increasing leaf electrolyte leakage. Application of nitrogen under normal irrigation and drought stress increased biological yield, grain yield and SPAD but this increase was less in drought condition. Generally, application of nitrogen fertilizer in drought stress conditions can modulate the effect of stress and increase yield. Among the studied genotypes, SF002 and MGS5 genotypes were the most tolerant to drought stresses for the studied traits and could be cultivated in water deficit regions.