اولين مطالعه مورفوفنولوژيكي لاين هاي نوتركيب كروموزومي غله جديد تريتي پايرم اوليه (AABBEbEb) در مقايسه با ارقام گندم نان و تريتيكاله در استان يزد

The first morphophenological studies on chromosomal recombinant inbred lines of new non-Iranian cereal, Tritipyrum, in comparison with bread wheat and Triticale in Yazd province, Iran

به منظور اولين بررسي سازگاري بهاره لاين هاي نوتركيب كروموزومي غله جديد تريتي پايرم اوليه غير ايراني در اقليم خشك وشور استان يزد، اين آزمايش در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه دانشگاه يزد اجراشد. ژرم پلاسم گياهي مورد استفاده، لاينهاي نوتركيب كروموزومي تريتي پايرم اوليه هگزاپلوئيد غيرايراني (St/b)(Cr/b)F4 و (Ka/b)(Cr/b)F6 هدايت شده از نسل و در دو ده ه قبل، گندم نان افغاني پروا2، لاين اميدبخش تريتيكاله 4115 و گندم نان ايراني بهاره بافت بودند. نتايج نشان داد لاين هاي مورد مطالعه از نظر صفات روز تا ظهور ساقه، روز تا ظهور سنبله، روز تا رسيدن فيزيولوژيك، ارتفاع گياه، طول سنبله، طول ميانگره، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله تفاوت بسيار معنيداري (p<0.01) داشتند كه گوياي رقابت قابل توجه لاين هاي تريتي پايرم با تريتيكاله و دو رقم گندم نان است . ميانگين صفت روز تا رسيدگي فيزيولوژيك براي دو لاين نوتركيب كروموزومي تريتي پايرم اوليه در مقايسه با دو رقم گندم نان و لاين تريتيكاله بيشترين مقدار را به خود اختصاص دادند كه گوياي ديررسي آنها در شرايط زراعي يزد ميباشد. كشت بهاره در اقليم يزد، اولين كشت اين گياه بصورت بهاره در دو ده ه است و نتايج حاكي از برتري ارقام گندم نسبت به اين غله جديد در برخي صفات و برتري لاين هاي تريتي پايرم اوليه نسبت به دو رقم گندم و تريتيكاله در برخي صفات ديگر بود. پيشنهاد ميشود اين بررسي در اقليم شور و خشك يزد در كشت پاييزه نيزانجام و نتايج بدست آمده با نتايج اين مطالعه مقايسه شوند.

For the first study of spring adaptation of new chromosomal recombinant lines of non-Iranian primary Tritipyrum (AABBEbEb) in dry and saline climate of Yazd province, an experiment was conducted in a Randomized Complete Block Design (RCBD) with four replications at Yazd University field. The plant germplasm includes of F4 and F6 generations of non-Iranian primary Tritipyrum recombinant inbred lines (St/b) (Cr/b) F4 and (Ka/b) (Cr/b) F6, Afghan bread wheat (Parva-2), Triticale promising line (4115) and Iranian bread wheat (Baharebaft) were selected. The results of the ANOVA analysis showed that the studied lines for the traits days to stem appearance, days to spike appearance, days to physiological maturity, height of plant, the length of spike, the length of internode, number of grain per spike and the weight of grains per spike had a significance difference in the level of 99% (p<0.01) that indicated considerable competition between Tritipyrum lines with Triticale and two bread wheat cultivars but the review of the other traits showed no significant difference in. The mean of day-to-physiological maturity for two primary Tritipyrum chromosomal recombinant inbred lines in comparison with two bread wheat cultivars and Triticale lines showed the highest value in the cultivation of Yazd. Spring cultivation in Yazd was the first cultivated of this plant in spring in two decades and the results showed the superiority of wheat cultivars to this new grain in some traits and the superiority of primary Tritipyrum lines compared to two wheat cultivars and triticale in some other traits. It is suggested that this study is done in the dry saline climate of Yazd in autumn cultivate and the results is compared with the results of this study.