بررسي آلودگي فلزات سنگين در رسوبات رودخانه اي معذن سونگون

Investigation on heavy metals pollution in the alluvial sediments of Sungun mine

به منظور بررسي آلودگي فلزات سنگين در رسوبات رودخانه اي معدن مس سونگون و زرقان تعداد 8 نمونه رسوب از رسوبات سطحي (0 تا 5 سانتي متر) كف رودخانه پخير و ارغنه چاي و 3 نمونه باطله از دامپ باطله برداشت شد. براي بدست اوردن غلظت فلزات Cu, Zn و Mn در نمونه هاي رسوب، عصاره آنها توسط اسيد كلريدريك 0/1 نرمال استخراج شد و براي نمونه هاي باطله از هضم به روش Agua Regia استفاده شد. سپس غلظت ها با استفاده از دستگاه طيف سنج جذب اتمي بدست امد. ضريب آلودگي، ضريب بار آلودگي و درجه آلودگي محتسبه شد و مشخص گرديد كه Cu در اكثر نمونه ها به جز نمونه هاي باطله موجب آلودگي است و با توجه به CF و PLI نمونه برداشت شده از انتهاي دره پخير آلوده ترين نمونه مي باشد. مقادير ضرايب محاسبه شده براي Zn نشان دادند كه بيشترين آلودگي Zn نيز مربوط به همين نمونه مي باشد. اما در مورد Mn بيشترين آلودگي مربوط به نمونه هاي باطله بود كه نشان دهنده تاثير باطله ها بر افزايش غلظت در رسوبات پايين دست رودخانه است. همچنين با مقايسه نمودارهاي غلظت فلزات در رسوب و آب ايستگاه هاي نزديك به باطله هاي معدن داراي بيشترين غلظت Cu بوده و رابطه مستقيمي بين غلظت در آب و در رسوب مشاهده گرديد.

This study was conducted to evaluate the heavy metal pollution in river sediments in the Songun mine. Eight sediment samples from Pakhir Argana river bed and three from the tailing dump were collected. To measure the concentration of metals Cu, Zn and Mn in the sediment samples, the extracts prepared using a weak acid (HCl 0.1 N in low amount) and for tailings samples, digestion method of Agua Regia was used. The concentrations were determined using atomic absorption spectrometer. Contamination factor (CF), pollution load index (PLI) and degree of contamination were calculated which showed that concentration of Cu in the most of the samples except tailings samples, are over the permissible level which known as contamination. According to CF and PLI the sample collected from the end of Pakhir river bed is the most polluted one. Factor values calculated for Zn show that the maximum contamination of Zn, is also belongs to the aforementioned sample. Whereas the tailing samples have the most Mn concentration. So the anthropogenic factors have an important role in that pollution of the river sediments. Comparing metal concentrations in the sediment and water, confirmed that there is a direct correlation between the concentrations in the water and sediment, expectedly.