برنامه بين المللي به نژادي گندم در مركز بين المللي تحقيقات ذرت و گندم CIMMYT :اهداف، راهبردها، رويكردها و دستاوردها

International Wheat Breeding Program at CIMMYT: Targets, Strategies, Approaches and Achievements

جمعيت جهان در سال 2050 ميلادي با دو ميليارد نفر بيشتر به بيش از نه ميليارد نفرافزايش مي يابد و تامين غذا براي اين جمعيت در حال افزايش از چالش هاي بزرگ براي دولت ها مي باشد. علاوه بر اين تغييرات اقليمي در فاصله زماني سال هاي 2003 تا 2080 ميلادي بر عملكرد محصولات كشاورزي تاثير قابل ملاحظه اي داشته و خواهد گذاشت. بنابراين، در اين شرايط تامين امنيت غذايي براي مردم يكي از دغدغه هاتي اصلي حكومت ها مي باشد. براي دستيابي به امنيت غذايي دولت ها و سازمان ها و نهاد هاي بين المللي سياست ها و راهبردهاي مختلفي را در دستور كار قرار مي دهند. يكي از مراكز بين المللي كه براي تامين امنيت غذايي كشورهاي در حال توسعه فعاليت مي كند مركز بين المللي تحقيقات ذرت و گندم CIMMYT مي باشد كه در سال 1943 براي افزايش توليد گندم و ذرت در مكزيك پايه گذاري و در سال 1966 ميلادي بطور رسمي تاسيس شد. اين مر كز يكي از 15 مركز بين المللي تحقيقات كشاورزي زير پوشش حمايتي گروه مشاوران بين المللي تحقيقات كشاورزي CGIAR مي باشد. ماموريت مهم CIMMYTافزايش پايدار بهره وري نظام هاي زراعي ذرت و گندم بنيانمي باشد و به امنيت غذايي و كاهش فقر در سطح جهان كمك هاي شايان مي كند. اين مركز فعاليت هاي تحقيقاتي خود را در قالب پنج برنامه اصلي برنامه ريزي، سازماندهي و اجرا مي كند كه يكي از آنها برنامه جهاني گندم مي باشد. اين برنامه مناطق هدف برنامه هايبه نژادي گندمCIMMYT را در اقصي نقاط جهان شناسايي و آنها را بر اساس رژيم رطوبتي و حرارتي به دوازده محيط كلان MEsگروه بندي كرده است. برنامه جهاني گندم شامل برنامه هاي به نژادي: گندم نان بهاره، گندم دوروم بهاره، گندم نان زمستانه و تريتيكاله مي باشد. در اين مقاله تمركز بر معرفي برنامه به نژادي گندم نان بهاره مي باشد كه سطح زير كشت گندم در مناطق هدف آن 60 ميليون هكتار است. تلاش شده است اهداف، راهبردها، رويكردها و دستاورد هاي اين برنامهبطور اجمالي به علاقمندان ارائه شود. اين برنامه با راهبرد استفاده از روش هاي متداول و تكنولوژي هاي پيشرفته و جديد ژرم پلاسم و لاين هاي پيشرفته گندم نان بهاره سازگار و داراي عملكرد بالا، مقاوم به بيماري هاي عمده و كيفيت مطلو مصرف كننده براي محيط هاي كلان هدف را توليد مي كند. از رويكرد هاي مهم اين برنامه همكاري هاي چند ديسپليني فيزيولوژي، بيماري شناسي، شيمي و تكنولوژي ، آگرونومي، بيوتكنولوژي، بيوانفورماتيك و.... و همكاري با مراكز و موسسات تحقيقاتي پيشرفته و دانشگاه هاي معتبر دنيا مي باشد. ژرم پلاسم ولاين هاي پيشرفته گندم توليدي در اين برنامه بر اساس درخواست در قالب آزمايشات و خزانه هاي بين المللي هدفمندبه طور رايگان در اختيار برنامه هاي ملي به نژادي گندم،محققان دانشگاه ها و موسسات تحقيقاتي در كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته قرار مي گيرد. كشورهاي دريافت كننده ژرم پلاسم ولاين هاي پيشرفته از برنامه به نژادي گندم نان بهارهCIMMYTپس از ارزيابي هاي لازم تعدادي از آنها را كه مناسب و سازگار هستند انتخا وبعنوان ارقام تجاري معرفي مي كنند.به عنوان مثال: در فاصله زماني سال هاي 18-2015 بيش از يكصد رقم تجاري گندم نان از لاين هاي پيشرفته دريافتي از برنامه به نژادي گندمCIMMYTدر 21 كشور مختلف معرفي و تجاري شده اند