چالش سينوي در مسئلۀ حدوث نفس و بازسازي صدرايي آن

مسئله حدوث و قدم نفس انساني با سابقه تاريخي طولاني‌اش از يونان باستان تا دوران كنوني جزو مهمترين مسائل فلسفي بوده است. ديدگاه افلاطوني قدم نفس گاه بر مبناي عكس نقيض قاعدۀ «كل حادث مسبوق بقوة و مادة» تبيين شده و گاه بر مبناي آن بر وحدتِ نفوس استدلال شده است. اما نكته اينجاست كه اصل اين قاعده علاوه بر اين كه مورد اشكالاتي در سنت فلسفه اسلامي قرار گرفته، زمينه‌اي براي معرفي بدن به‌عنوان وجه ترجيح حدوث روحاني نفس نزد ابن‌سينا بوده است، علاوه بر اين كه اين بدن خود به‌عنوان مادۀ كثرتِ نفوس معرفي شده است؛ وي به بيانِ اشكالات ديدگاه وحدتِ نفوس اكتفاء نكرده و با اشاره به ويژگي‌هاي نفساني نشان مي‌دهد كه اين ويژگي‌ها جز با ارجاع به كثرتِ نفوس قابل تبيين نيستند. با اثباتِ بطلانِ وحدتِ نفوس، مقدمۀ لازم براي استدلال ابن‌سينا بر حدوث نفوس فراهم مي‌گردد. ديدگاه سينوي دراين باب مورد اشكالات متفكران مختلفي قرار گرفته است كه امكانِ دفاع از مدعيات سينوي بر مبناي بنيان‌هاي فلسفي وي به نظر ناممكن آمده و نيازمند تجديد نظرند. حكمت متعاليۀ صدرايي در عينِ همراهي با اصل تعدد و حدوث نفوس، با دفاع از قاعدۀ مذكور طرح سينوي در اين رابطه را دچار چالش مي‌شمارد و در پي بازسازي آن برمي‌آيد. پژوهش حاضر تلاش مي كند با روشي تحليلي و با استناد به منابع كتابخانه اي اين مسئله، چالش‌هاي سينوي در مسئلۀ حدوث نفس، و بازسازي آن نزد صدرالمتألهين را مورد بررسي قرار مي‌دهد. بر اين اساس، تلاش شده است تا ضمن بيان دلايل وحدت يا كثرتِ نفوس بر مبناي قاعده عقلي مورد اشاره، اشكالات وارد بر دلايل قاعده و پاسخ‌هاي طرح‌شده بيان شود و راهي نو در حل چالش‌هاي سينوي در مسئلۀ حدوث نفس پيموده شود.