قوة متصرفه و نقش آن در استكمال نفس

قوة متصرفه به روايت ابن سينا، يكي از قواي باطني نفس است كه توأمان عهده دار «ادراك» و «فعل» است. اين قوه در قياس با نفس حيواني، متخيله و در نسبت با نفس انساني، مفكره و متفكره نام دارد. در بيشينة موارد، متصرفه، با سه گانة «محاكات» و «تركيب» و «تجزيه» حقيقت را پوشيده يا پوشيده تر مي كند و حقيقت پوشيده نيازمند تعبير يا تأويل است، اما قوة متصرفة ارتياض يافته يا معتدل مي تواند مُعين مناسبي براي نفس ناطقه در دريافت حقايق و مدد رساندن به قوة عاقله براي به سرانجام رسيدن بموقع، بدون حاشيه و مستقيم مقاصد فكري باشد. پرسش اصلي اين جُستار اين است: قوة متصرفه چه نقشي در استكمال نفس دارد؟ دستاورد اين پژوهش عبارت است از: 1. از كاركردهاي قوة متصرفه، توليد و توسعة ميراث فكري و تمدني است كه به مدد قوة عاقله يا قوة واهمه مي تواند جهاني زيبا و آبادگر يا زشت و ويرانگر بسازد؛ 2. با كاستن از اشتغالات اين جهاني، بهره بردن از فضاها و محيط ها و زمان هاي مناسب مي توان قوة متصرفه را طوري مديريت كرد كه مزاحم قوة عاقله و كارويژه اش، يعني تعقل و دريافت حقايق، نشود؛ 3. افزون بر آن، در ساحت ايجابي، نفس ناطقه براي طراحي و مديريت قياس نيازمند به قوة متصرفه است؛ 4. مديريت قوة متصرفه در چهار فرايندِ تصرف صور، تصرفِ معاني، تصرفِ در صور و معاني توأمان، و محاكات بنحو غيرمستقيم و با فراهم كردن زمينه هاي مناسب امكان پذير است.