تبيين چگونگي نقش‌آفريني بدن در حصول علم براي نفس با تكيه بر آراي ابن‌سينا

در ميان متفكرين، چگونگي حصول علم براي انسان، به عنوان پرسشي هميشگي مطرح بوده است، متفكران متفاوت بر اساس روش فكري ويژه ي خويش، پاسخي به اين پرسش ارائه داده اند، اما در ميان اين انديشمندان، كساني هستند كه نفس را مجرد دانسته و از طرفي آن را در افعال نيازمند بدن به شمار مي آورند، اين گروه از انديشمندان معمولاً بر اين اعتقادند كه بدون حس كه منشإ آن بدن مادي عنصري است هيچ علمي حاصل نخواهد شد، اين گروه از متفكرين كه ابن سينا نيز در اين زمره به حساب مي آيد، لازم است به بيان چگونگي نقش آفريني بدن براي نفس در اين موضوع بپردازند؛ جستار پيش رو به دنبال پاسخ گويي به اين پرسش اصلي، «نقش بدن در حصول علم براي نفس از منظر ابن سينا چيست؟» ترتيب يافته است؛ براي نيل به پاسخي درخور پرسش هاي فرعي «از منظر ابن سينا حقيقت نفس و بدن چيست؟»، «آيا از منظر ابن سينا ميان نفس و بدن اصل و فرع وجود دارد؟» و «در صورت وجود اصل و فرع، كدام يك از نفس و بدن از منظر ابن سينا اصل و كدام يك فرع است؟» نيز سامان دهي شده است؛ با توجه به اهميت اين مسئله در هستي شناسي نفس و شناخت شناسي و بي سابقه بودن اين پژوهش پرداختن به آن ضروري به نظر مي رسد؛ اين پژوهش با روش جمع آوري اطلاعات با ابزار كتابخانه انجام شده است، به اين ترتيب كه يافته هاي مرتبط بر اساس موضوع پژوهش مرتب سازي شده و پس از بررسي و چينش منطقي داده ها به نتايج و يافته هاي پژوهش منجر شده است. يافته هاي اين جستار اين است كه ابن سينا نفس را موجودي مجرد مي داند كه دست كم در برخي افعال خود مانند حصول علم به بدن نيازمند است؛ مي توان تبيين ابن سينا از چگونگي به خدمت گرفتن بدن توسط نفس براي حصول علم را در نظامي فرآيندي تبيين كرد به اين صورت كه يك. نفس با به خدمت گيري حواس موجود در بدن صورتي از موجود خارجي در خود ايجاد مي كند؛ دو. مرحله ي كليات را طبقه-بندي و ذاتيات را ذخيره مي كند، سه. نفس با مقايسه هاي مكرر ميان موجودات خارجي و كليات برساخته ي ذهن، طبقه بندي خود را اصلاح يا تكميل و يا تثبيت مي كند.