اثر دو قاعده فقهي در تغيير مناسبات اجتماعي متناسب با كرونا

ﺑﻴﻤﺎﺭي ﻛﻮﻳﺪ ١٩ از دسته ﺑﻴﻤﺎﺭيﻫﺎي ﻭﺍﮔﻴـﺮ ﻭ ﻣﺴـﺮي با شرايط ﻭﻳﮋﻩ ﻭ ﺧﺎﺹ ﺍﺳـﺖ. ﺍﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎﺭي با ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ مسري بودن، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻭﺳﻴﻊ ﻭ ﻋﻤـﻮﻣﻲ، ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻟﺎ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ، ﺧﻄﺮﻧﺎﮎ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﺮﺍي ﺣﻴﺎﺕ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺸﺮ و ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺭﻭﺵ ﺩﺭﻣﺎﻧﻲ خاص براي آن مناسبات اجتماعي را به شدت تحت تاثير خود قرار داده است. در اين ميان مي توان از دانش فقه جهت نظام بخشي و قاعده مند نمودن اين تغييرات سود جست. قاعده دﻓﻊ ﺿﺮر ﻣﺤﺘﻤﻞ از ﺧﻮد (ﻣﻤﺎﻧﻌـﺖ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻪ ﺧﻮد) و قاعده وجوب دﻓﻊ ﺿﺮر ﻣﺤﺘﻤﻞ از دﻳﮕـﺮان (ﻣﻤﺎﻧﻌـﺖ از اﻧﺘﻘـﺎل ﺑﻴﻤـﺎري ﺑـﻪ دﻳﮕﺮان) مي تواند از جهت تعيين شيوه مراودات اجتماعي افراد و ضمانت هاي اجرايي آن در ايام كرونا حائز اهميت باشد. اين تحقيق با روش مروري به ضمن تحليل اين دو قاعده اثر آن را در تغيير روشمند مناسبات اجتماعي بررسي نموده است چرا كه اﻧﺘﻘـﺎل اﻳـﻦ بيماري ﺑﺎ ﺧﺴﺎرات ﻓـﺮدي و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻫﻤـﺮاه اﺳـﺖ، اگرچه اﺻـﻞ بر اﺑﺎﺣـﻪ و آزادي اﺷـﺨﺎص در رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اما به موجب اين دو قاعده در ﻣﻮرد ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻠﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري واﮔﻴﺮي و نيز رفتار اشخاص در مواجهه با اين بيماران را ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻮاﺟﻪ مي كند. همچنين بررسي و تبيين اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت ﻣﺘﻌﺪدي اين دو قاعده در ﺣﻮزه اﺣﻜﺎم ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ از جهت تعيين وظايف حكومت ها در ﺳﻄﺢ ﻛﻠﺎن، براي تغيير مناسبات اجتماعي ﻣﺎﻧﻊ ﺣﺪوث ﺿﺮر ﻣﺤﺘﻤـﻞ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﻤﺎري اﺳﺖ، مي گردد. همچنين تمسك به اين دو قاعده جهت تعيين وظايف ساير نهاد هاي اجتماعي از جهت مسئوليتي كه در ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از وقوع ﺿﺮر ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧـﺪ مي تواند اثرات مثبت قواعد فقهي را در تغيير نظام مند مناسبات فردي و اجتماعي در ايام كرونا توجيه نمايد