ارائه چارچوب سياستي حمايت از نهادهاي تجاري‌سازي پژوهش و فناوري دانشگاهي در ايران

اهميت تجاري سازي پژوهش و فناوري دانشگاهي مورد توجه اكثر دولتها و دانشگاه‌ها قرار دارد و نهادهايي اختصاصي نظير پارك هاي علم و فناوري، مراكز رشد، مراكز نوآوري، دفاتر انتقال فناوري، دفاتر ارتباط با صنعت و ... به حمايت از تجاري سازي و تقويت عملكرد فناوري و نوآوري در دانشگاه‌ها مي‌پردازند. در ايران نيز امروز اكثر دانشگاه‌ها تجاري سازي پژوهش و فناوري را از وظايف مهم خود تلقي نموده و به تأسيس و تقويت نهادهاي مورد اشاره مي‌پردازند. در اين راستا، هدف پژوهش حاضر تحليل سياست هاي حمايت از نهادهاي تجاري سازي پژوهش و فناوري دانشگاهي و ارائه چارچوب سياستي حمايت از اين نهادها در ايران مي باشد. پژوهش حاضر از حيث نوع و هدف، به ترتيب كيفي و توصيفي، و جهت گيري آن كاربردي-توسعه اي است. داده هاي ثانويه مورد نياز از اسناد، گزارش ها، كتاب ها و پيشينه پژوهش استخراج شده است. داده‌هاي اوليه هم با مصاحبه نيمه ساختار يافته با 13 نفر از خبرگان نهادهاي تجاري سازي پژوهش و فناوري در بازه زماني فروردين تا تير 1400 جمع‌آوري گرديد. با بررسي برنامه ها و سياست هاي حمايت از نهادهاي تجاري سازي، چالش هاي سياستي و اجرايي مرتبط با موضوع شناسايي شد و سياست هاي پيشنهادي براي حمايت از آن‌ها ارائه مي‌شود. از مهم‌ترين سياست‌هاي پيشنهادي مي‌توان به تدوين قانون ملي نهادهاي تجاري سازي پژوهش و فناوري دانشگاهي، اعطاي جوايز انتقال و تجاري‌سازي فناوري به شركت هاي پاركي و مراكز رشد و نوآوري، طراحي و پياده‌سازي شبكه ملي تجاري سازي پژوهش و فناوري، پذيرش دانش فني و فناورانه شركت هاي پاركي و مراكز رشد به‌عنوان وثيقه قابل قبول در معاملات دولتي و وثيقه بانكي و ... اشاره نمود. يافته‌هاي اين تحقيق دلالت ها و پيشنهادات كاربردي و سياستي براي سياست‌گذاران حوزه علم و فناوري و مديران دانشگاه‌ها دارد.

The importance of university-based research and technology commercialization institutions has got attention of most governments and universities, and specialized institutions such as science and technology parks, incubators, innovation centers, technology transfer offices, industry liaison offices, support the commercialization and strengthen technology and innovation performance in universities. In Iran, most universities also consider the research and technology commercialization as one of their main tasks, and establish and reinforce these types of institutions. In this regard, current paper aims to analyze and propose a policy mix to support university-based institutions of research and technology commercialization. Present study is qualitative and uses an applied-developmental approach with a descriptive purpose. The required secondary data are gathered from documents, reports, books and the literature. The primary data are also collected by semi-structured interviews with 13 experts on research and technology commercialization institutions from April to July 2021. By reviewing programs and policies supporting commercialization institutions in Iran, we identify policy and executive challenges pertinent to these institutions and present a policy mix. Among proposed policies, the formulation of a national law on university-based institutions of research and technology commercialization, granting technology transfer and commercialization awards to S T parks, incubators and innovation centers tenants, designing and implementing a national network for commercialization of research and technology, and accepting know-how of S T parks and incubators tenants as legal collateral are notable. Our findings have policy and practical implications as well as suggestions for S T policymakers and university rectors