قلمروخواهي جريان‌هاي فرهنگي شيعي و سلفي در غرب آفريقا

Territoriality of Shia and Salafi cultural movements in West Africa

منطقه غرب قاره آفريقا، به عنوان بزرگترين منطقه مسلمان‌نشين قاره آفريقا، مي‌تواند نقش قابل توجهي در تحولات جهان اسلام ايفا كند. در اين چارچوب منطقه غربي آفريقا به عرصۀ جديد رقابت بين عربستان سعودي و ايران در عرصه‌هاي فرهنگي تبديل شده است و جريان‌هاي فرهنگي در هر دو كشور مدت‌هاست كه تمركز خود را بر اين بخش از قاره سياه معطوف كرده‌اند. اين پژوهش با تمركز بر اهميت كليدي نمايندگي‌هاي ايدئولوژيك در غرب آفريقا، مي‌كوشد تا تحليلي را از نقش منطقه غرب آفريقا در رقابت بين عربستان سعودي و ايران ارائه مي‌دهد. از اين منظر، گونه‌شناسي عملكرد بوكوحرام به عنوان يكي از مهم‌ترين گروه‌هاي تروريستي در منطقۀ غرب آفريقا كه با حمايت معنوي و مادي عربستان ادعاي برپايي خلافت اسلامي دارد، داراي سويه‌هاي مهم براي يك جريان‌شناسي فرهنگي است؛ پژوهش حاضر به روش توصيفي-تحليلي پسارويدادي انجام و داده‏ها و اطلاعات آن بر مبناي تحليل روندها، ارزيابي خواهد شد. اين پژوهش ناظر بر اين پرسش است كه قلمروخواهي ايران و عربستان در غرب آفريقا چه تأثيري بر جريان‌هاي اسلام‌گرا در منطقه غرب آفريقا دارد و اين فرضيه را مورد آزمون قرار مي‌دهد كه ايران و عربستان با بهره‌گيري از نيروهاي همسو در غرب آفريقا، منطقه جديدي را براي رقابت‌هاي فكري شكل داده‌اند. يافته‌هاي پژوهش همچنين نشان مي‌دهد كه رقابت ايران و عربستان در غرب آفريقا شباهت‌هاي قابل توجهي با رقابت‌هاي اين دو كشور در غرب آسيا دارد اگر چه با وجود برخي موفقيت‌هاي انكارناپذير قدرت نرم و ديپلماسي فرهنگي ايران در غرب آقريقا، عربستان سعودي تا كنون توانسته است كه با اتكا به درآمدهاي سرشار نفتي دست برتر را در اين رقابت داشته باشد.