مقايسه شيوه هاي اداره حكومت حضرت علي(ع) و معاويه بن ابي سفيان در بررسي حكمراني قرن هاي 6تا9هجري قمري

حكومت امري فطري است و شريعت اسلام و صريح قرآن كريم نيز، آن را نياز اساسىِ بشر دانسته، و بر ضرورت تشكيل آن تاكيد دارند. هدايت انسانها بسوى خدا، اجراى فرامين و حدود الهى، اقامه قسط و عدل، رها نمودن از اسارت‌ و بندها، از جمله مهمترين اهدافى است كه بايد درجوامع بشرى، توسط دستگاه حكومتي تحقق عينى يابد. اين پژوهش با روش تاريخي- تحليلي و به شيوه كتابخانه اي، درصدد واكاوي شيوه هاي حكمراني علي بن ابي طالب و معاويه بن ابي سفيان، است. بررسي دوران حكومت علي بن ابي‌طالب به عنوان چهارمين خليفه مسلمانان(از ديدگاه اهل سنت) درصدر اسلام ازسال ۳۵تا۴۰ قمري(۶۵۶–۶۶۱ ميلادي)، و حكومت معاويه بن ابي سفيان باعنوان استاندار شام در سال هاي41تا60(662-681 ميلادي)، نشان از اتخاذ شيوه هاي خاص خود درحكمراني دارد. علي شيوه هايي چون: پايبندي به قرآن و سنت پيامبراسلام، مبارزه با فساد، رعايت مساوات‌ در توزيع بيت‌المال، عزل و نصب كارگزاران حكومتي براساس تقوا و شايسته سالاري، عدم تفاوت ميان عرب و غير عرب و غير مسلمانان؛ و معاويه شيوه هايي چون: استفاده ابزاري از اصول ديني براي تثيبت خلافت، جعل حديث، برخورد و كنترل مخالفان، تشكيل حكومت سلطنتي و موروثي، در دوران حكمراني خود بر بلاد اسلامي برگزيدند، كه هركدام از اين شيوه ها سرچشمه اي ازنوع اعتقادات آنان داشت. معاويه بن ابي سفيان به پيروي از سلف خود بدنبال حفظ و تقويت حكومت خود و تبديل آن به امري سلطنتي و موروثي بود. اماعلي بن ابي طالب به پيروي از پيامبر، درپي بسترسازي براي استحكام پايه هاي حكومت اسلامي براساس تعاليم قرآن و سنت، و حكومت بر دلها بود.