حقوق اهل كتاب در حكومت امام علي (عليه السلام)

اهل كتاب از بخش‌هاي مهم جامعه اسلامي بوده كه همواره در تاريخ اسلام مورد توجه قرار گرفته و ارتباط صحيح و تكريم آنها در قرآن مجيد -كتاب مقدس مسلمانان- سفارش شده و توجه خاص به اين سفارشات در سيره پيامبر مكرم اسلام(س)، خلفاي راشدين و ائمه معصومين علهيم السلام مشاهده شده‌است. در قرآن مجيد 275 آيه در موضوع اهل كتاب ذكر شده و اين مسئله اهميت و برجستگي اين موضوع را بيشتر جلوه‌گر مي‌كند. ملاك برتري انسانها در قرآن، تقوا عنوان شده و همه انسان‌ها در بارگاه خداوند متعال برابر دانسته شدند؛ همچنين احسان، عدالت و وفاي به عهد در مقابل همنوعان به مسلمانان توصيه شده است. عبارت امت واحده 9 بار در قرآن آمده كه مفسران، اهل كتاب را در كنار مسلمانان تشكيل‌دهنده اين امت دانسته و سبيل و راه اين گروه را در مسير خداپرستي مسلمانان، تفسير كرده‌اند. پيامبر كه اولين مجري احكام قرآن بوده همواره با اهل كتاب در ارتباط بوده است؛ با آنان خويشاندي داشته، از تجارت با آنان نهي نفرموده و در قراردادهاي مختلفي حقوق اهل كتاب را مقرر داشته‌است. خلفاي بعد از پيامبر هم كه خود را جانشينان پيامبر دانسته و مدعي اجراي دستورات خداوند و پيروي از سيره پيامبرش بودند بر همچنين موضوعي تلاش بسياري نمودند. امام علي(ع) كه محكم گرفتن كتاب خدا و عمل به سنت جامع رسول خدا را شرط بازگرداندن مردم به دوره پيامبر فرمودند نيز در دوران زندگي و بالاخص حكومت كوتاهش تلاش داشته كه حق را بر سر جاي خود نشانده و حقوق اهل كتاب را تا آن اندازه كه قرآن و سيره پيامبر براي آنان مجاز دانسته در جهت هدايت آنان به آنها باز گرداند. امام علي كه جانشين منصوب پيامبر اسلام بوده‌اند با اتفاقاتي كه بعد از ارتحال پيامبر رخ داد از خلافت كنار گذاشته شده بود. بعد از 25 سال با درخواست‌هاي مكرر مردم بر مسند خلافت تكيه سد و تلاش‌هاي خستگي‌ناپذيري جهت بازگشت به سيره پيامبر و احياي سنت‌هاي اسلامي بكاربست. از جمله تلاش‌هاي امام علي در ارتباط با اهل كتاب به رسميت شناختن ايشان و تكريم و تعظيم شعائر ايشان است. در اين نوشته تلاش شده، فعاليت‌هاي امام علي در دوران حكومتشان در ارتباط با حقوق اهل كتاب تبيين شود.