مكان يابي مناسب جهت استحصال آب شور بر اساس تحليل سلسله مراتبي (مطالعه موردي دشت بجستان)

رشد روز افزون جمعيت جهان و در نتيجه نياز بيشتر به توليدات كشاورزي از مسائل مهمي است كه امروزه بشر با آن روبرو است، دراين ارتباط محدوديت منابع آب و خاك به عنوان بستر اصلي توليدات كشاورزي نيز مطرح بوده بطوريكه هم اكنون استفاده بهينه از منابع آب در سرلوحه فعاليت هاي كشورهاي مختلف قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه دشت بجستان واقع در شمال شرقي ايران در استان خراسان رضوي و در قسمت شمال غرب و غرب دشت گناباد واقع شده است. در اين مقاله با استفاده از سيستم تحليل سلسله مراتبي و با استفاده از نظر كارشناسي به طبقات مختلف معيارها (فاصله از جاده، ضخامت آبرفت، فاصله از نمكزار، فاصله از روستا و كيفيت آبخوان) ارزشي از يك الي نه تحت عنوان سطوح برازندگي داده شد. سپس لايه هاي مختلف را با توجه به وزن هاي محاسبه شده در محيط GIS9.3 با همديگر تركيب و مناسب ترين مكان ها جهت استحصال آب مشخص شدند. بعد از مرحله انتخاب مكان مناسب براي استخراج آب شور از منطقه، دو سناريو (بهره گيري از چاههاي موجود در منطقه و حفر چاههاي جديد استخراج آب شور با دبي هاي موردنياز در منطقه) مورد بررسي قرار گرفت. بعد از يافتن مكان مناسب براي استحصال آب شور از منطقه و با درنظر گرفتن مقدار مورد نياز آب شيرين مصارف شهري و صنعتي منطقه و درصد بازدهي دستگاه هاي آب شيرين كن، مقداري براي حجم ورودي به اين دستگاه ها در نظر گرفته شد. از آنجا كه حجم آب شيرين مورد تقاضا 160 ليتر بر ثانيه مي باشد و با در نظر گرفتن بازدهي دستگاههاي آب شيرين كن حدود 80 درصد، مي توان هشت چاه با دبي 25 ليتر بر ثانيه درنظر گرفت كه باتوجه به اين فرضيات پارامتر شعاع تاثير چاه (R0) برابر با 1000 متر حاصل شد و افت تقريبي هر چاه (h) حدودا 7/0 متر در سال محاسبه شد. با توجه به قرار گرفتن اين حوضه در كوير نمك و با وجود منابع سطحي و زيرزميني آب شور در مناطق كويري محدوه مطالعاتي، صنعت شيرين سازي آب يك راه حل منطقي و مطمئن براي مديريت استفاده از اين گونه آبها و نيز حل مشكل كم آبي در منطقه به شمار مي آيد.