شناسايي و اولويت‌بندي معيارهاي انعطاف‌پذيري در طراحي الگوهاي مجتمع‌هاي مسكوني

Identifying and prioritizing flexibility criteria in designing patterns of residential complexes

يكى از نيازهاى اوليه بشر مسكن است كه نقش اساسى در تأمين حس رضايتمندى او دارد. رشد جمعيت دهه هاى اخير در ايران و لزوم ايجاد انبوه مسكن سبب كاهش كيفيت و مطلوبيت طراحى ها گشته است و تصميم گيرندگان اين عرصه، با توجه به اهدافى كه دارند، كمتر به دنبال پاسخ گويى به مهم ترين موضوع، يعنى نياز استفاده كننده، هستند و در بهترين حالت ممكن از موضع يك تأمين كنندة مسكن و نه يك طراح، تنها به مجموعه نيازهاى اولية يك خانوادة معمولى توجه مى كنند. امروزه انعطاف پذيري از مهمترين ضرورتهاي مورد نياز در طراحي معماري و شهر است كه نمونه هاي بي بديل آن نيز در عالم هستي و طبيعت آفريده پروردگار هستي در راستاي بيشترين سازگاري با قوانين معماري لازم بنظر مي رسد. در اين راستا در اين پژوهش سنجش و بررسي مولفه هاي انعطاف پذيري در طراحي مجتمع هاي مسكوني بر بعد كالبدي محيط خانه و رفتار و عملكرد انسان مورد بررسي قرار گرفته شد. در اين تحقيق بخشي از مطالعات كه شكل دهنده چارچوب نظري است به صورت توصيفي تحليلي و بخشي ديگر از نوع كيفي مي باشد، جامعه آماري مجتمع هاي مسكوني الهيه مشهد بوده، شيوه كار، جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز از طريق داده هاي اسنادي (كتابخانه اي)، سايت هاي اينترنتي، مقالات و نمونه پروژه هاي انجام شده مي باشد. تجزيه و تحليل اطلاعات در اين پژوهش از طريق پرسشنامه و فرآيند تحليل سلسله مراتبيAHP و با استفاده از نرم افزار Expert Choice اين پارامترها و مولفه ها اولويت بندي و مناسب ترين راهكار ها براي طراحي انعطاف پذير در مجتمع هاي مسكوني تعيين گرديده است. اين پژوهش بيانگر اين نتيجه بود كه تطبيق پذيري، تنوع پذيري و تغيير پذيري از مهم ترين مولفه هاي انعطاف پذيري مي باشند، همچنين باتوجه به تحليل پرسشنامه هاي صورت گرفته نشان داده شده است كه شهروندان نسبت به بعد كالبدي عكس العمل مثبت دارند و احساس آرامش و امنيت و رضايت بيشتري در اينگونه طراحي ها دارند.