مقايسه تطبيقي مفهوم شهر از ديدگاه انديشمندان حوزه شهري و حكيم نظامي

A comparison of the concept of the city from the perspective of urban thinkers and Hakim Nezami

اين پژوهش ضمن استفاده از روش تحليل محتواي مضمون مبنا در بررسي آثار خمسة حكيم نظامي، به مقايسة تطبيقي با ديدگاه هاي انديشمندان حوزة شهري در مورد مفهوم شهر، مي پردازد. آنچه از اين پژوهش حاصل مي شود اين است كه اابن خلدون جامعة بدوي و باديه نشيني را داراي عصبيت يعني همبستگي، همياري و مشاركت و روابط منسجم اجتماعي قلمداد مي-كند و شهر آرماني وي باديه نشيني است. از طرفي نظامي مانند ديگر شاعران و نويسندگان، هنگام پرداختن به داستان هايش مواردي از عناصر و اجزاء ساختماني و شهري را بيان مي كند اما با اينكه در توصيف و تصويرسازي سرآمد شاعران فارسي زبان است به سرعت از كنار آنها گذشته و از بسط دادن آنها دوري كرده است، به نظر مي رسد نظامي يك تغيير محسوس دروني را در هنگام نگارش خمسه تجربه كرده است به نحوي كه از زهد راستين به خرابات هوس، از تفكرات عارفانه به تفكرات عاشقانه و در نهايت به مثابه يك متفكر اجتماعي نمود پيدا كرده و در برابر اتفاقات و سوانح دوران خود و رفتارهاي ديگران واكنش نشان مي دهد. در شهر آرماني او، محتوا و نوع رفتار دربار با شهروندان، تعامل شهروندان با هم، عدالت اجتماعي، رفاه و تساوي حقوق آحاد جامعه است كه ظاهر شهر را مي سازد. از نگاه وي نقش انديشمندان در تحقق بخشيدن به جامعة آرماني و عملي كردن آن، بسيار ارزشمند است.