تحليلي بر آسيب‌شناسي برنامه‌ريزي و طراحي معماري مراكز آموزش عالي ايران نمونه موردي: طرحهاي بررسي‌شده در كارگروه معماري وزارت علوم، تحقيقات و فناوري

يكي از موضوعات مهم در عرصه معماري، كيفيت برنامه‌ريزي و طراحي معماري پروژه‌هاست. ازاينرو، به‌منظور ارتقا كيفيت معماري ساختمانها، نقشه‌ها و مدارك فني پروژه‌هاي عمراني مراكز آموزش عالي زيرمجموعه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري )عتف( در اداره كل نظارت بر طرح‌هاي عمراني اين وزارتخانه و در كارگروهي با عنوان كارگروه معماري كنترل و پايش ميشود. از سال 1393 تا 1395 مدارك فني و نقشه‌هاي حدود 80 پروژه ساختماني در اين كارگروه مورد بررسي قرارگرفته است. هدف اين مقاله دستيابي به اهم نقايص پروژه‌هاي عمراني مراكز آموزش عالي ايران در دو حوزه برنامه‌ريزي و طراحي از طريق تحليل نتايج بررسي پروژه‌هاي مذكور است. بدين منظور پس از استخراج مؤلفه هاي حوزه برنامه ريزي و طراحي معماري، اصلاحات اعلامي در متون نتايج بررسي مدارك فني پروژه‌هاي عمرانيِ بررسيشده در كارگروه مذكور ذيل اين مؤلفه‌ها طبقه‌بندي و آمار تعداد پروژه‌هايي كه در هر مؤلفه نيازمند اصلاح بوده‌اند جمع‌بندي شد. يافته‌ها نشان ميدهد كه پروژه‌هاي ساختماني مراكز آموزش عالي ايران در حوزه برنامه ريزي بيشتر از حوزه طراحي دچار نقصان هستند. همچنين در حوزه برنامهريزي مؤلفه‌هاي «الزامات فضايي» و «ارتباط عملكردي در مقياس ساختمان»، «كارايي ساختمان»، «اهداف ساختمان»، «استاندارد فضا» و «»تحليل سايت» و در حوزه طراحي معماري مؤلفه‌هاي «مالحظات ايمني در برابر حريق»، «مالحظات اقليمي»، «مالحظات طراحي براي معلولين»، «ملاحظات مرتبط با سازه» و «طراحي پلكان و آسانسور» در بخش زيادي از پروژه‌ها نيازمند اصلاح و بازنگري هستند. با توجه به نتايج تحليل، پيشنهادها و توصيه‌هايي ازجمله الزام مراكز آموزش عالي به اخذ پروانه ساخت، تدوين راهنما درزمينه برنامه‌ريزي معماري پروژه‌هاي آموزش عالي و آموزش و افزايش آگاهي مديران در مورد اهميت مراحل برنامه‌ريزي و طراحي پروژه‌هاي عمراني به‌منظور كاهش نقايص برنامه‌ريزي و طراحي معماري مراكز آموزش عالي ايران ارائه گرديده است.