بررسي نقش كاربري زمين در كاهش آسيب پذيري در برابر زمين لرزه (نمونه مورد بررسي: محله هاي مجد شمالي و جنوبي شهر مشهد)

وقوع مخاطرات طبيعي، از جمله زمين لرزه، باعث خسارت هاي زيادي به زيرساختارهاي كالبدي و فيزيكي در منـاطق زلزله زده مي شود. بنابراين ضرورت كاهش آسيب پذيري شهرها در برابر اين پديده، به عنوان يكي از اهداف اصلي برنامه ريزي كالبدي، برنامه ريزي شهري و طراحي شهري محسوب مي گردد. در اين راستا اولين گام، شناسايي ميزان آسيب پذيري اجزا و عناصر شهري و تحليل و ارزيابي آن مي باشد تا بتوان بافت ها و مناطق آسيب پذير را شناسايي كرد و به ارائه ي راهكارهاي علمي و عملي در ارتباط با كاهش اثرات زلزله پرداخت. همچنين ارزيابي نقش كاربري زمين در كاهش ميزان آسيب پذيري شهرها در برابر اين مخاطرات از ابعاد مختلف، بـه عنوان يكي از عوامل تعيين كننده ميزان خطر مي تواند به كاهش خسارات كالبدي، اقتصادي و اجتماعي ناشي از وقوع چنين حوادثي منجر شود. هدف اين مقاله بررسي و تحليل نقش كاربري زمين در كاهش آسيب پذيري در برابر زمين لرزه در محلات مجد شمالي و جنوبي، واقع در بافت مياني مشهد است. روش تحقيق به شيوه توصيفي- تحليلي مي باشد و تدوين معيارهاي آسيب پذيري با استفاده از مطالعات كتابخانه اي صورت پذيرفت. داده هاي مورد نياز از آمارنامه مشهد و بلوك آماري جي اي اس 1385و 1395و براي توليد نقشه هاي تحليلي از نرم افزار GISاستفاده گرديد. نتايج حاصله نشان مي دهد كه ميزان آسيب پذيري در محله مجد جنوبي بيشتر از محله مجد شمالي مي باشد كه نيازمند برنامه ريزي دقيق كاربري زمين براي جلوگيري از تلفات جاني و خسارات مالي در هنگام بروز زمين لرزه مي باشد. در نهايت با ارزيابي آسيب پذيري كالبدي و تعيين پهنه هاي آسيب پذير، مؤثرترين راهبردهاي نيل به ارتقاء كيفيت ايمني محيط كالبدي دربرابر زمين لرزه در اين محلات پيشنهاد مي شود.