تغييرات جرم و فاكتورهاي كنترل‌كننده لانتانيدها در كانسار كائولن آرازگوني، جنوب قره‌آغاج، استان آذربايجان‌ شرقي

كانسار كائولن آرازگوني ‌در استان آذربايجان شرقي و در 18 كيلومتري جنوب شهرستان چاراويماق واقع گرديده است. محدوده مورد نظر در زون‌بندي‌هاي زمين‌شناسي ايران، بخشي از نوار ولكانو-پلوتونيك اروميه-دختر است. بخش اعظم منطقه مورد نظر از سنگ‌هاي آتشفشاني با تركيب داسيت-آندزيتي اليگوميوسن تشكيل شده است كه تحت تأثير دگرساني گرمابي به شدت دگرسان گرديده‌اند. به طور كلي عناصر REE در طي تكوين فرآيند كائولينيتي شدن در اين كانسار، در امتداد پروفيل نمونه‌برداري متحمل كاهش جرم شده‌اند كه نشان‌ دهنده دگرساني شديد در اين نمونه‌ها است. Gd آنومالي مثبت و Eu آنومالي منفي برجسته‌اي نشان مي‌دهند. آنومالي مثبت Ce مي‌تواند ناشي از اكسيداسيون Ce3+ به Ce4+ باشد. اين فرآيند ممكن است تحت تاثير سيستم آبي دما پايين (فرآيند هوازدگي) و تحت شرايط Eh بالا (اكسيدان) رخ داده باشد. آنومالي منفي Eu از ديگر نكات برجسته اين الگوهاست. اين آنومالي در طي دگرساني و تجزيه فلدسپارها و تشكيل كاني‌هاي رسي در دماهاي بالا ايجاد شده كه در طي آن Eu3+ در يك شرايط احيايي به Eu2+ تبديل شده و باعث خروج Eu از محيط شده و در نتيجه سبب تهي‌شدگي قابل ملاحظه آن شده است. به وسيله نسبت عناصر نادر خاكي سبك مانند La به عناصر نادر خاكي سنگين مانند Yb مي‌توان درجه تفكيك و جدايش REEها را در سنگ و يا كاني تعيين كرد. نسبت (La/Yb)cn در نمونه‌هاي مورد مطالعه از 38/5 تا 72/115 در تغيير است و اين نشان دهنده اين است كه LREEها به طور بخشي غني و HREEها فقير شده‌اند. علاوه بر اين نسبت بين (La/Sm)cn از 2/0 تا 74/13 در تغيير است كه رابطه تفكيك LREE با HREE را نشان مي‌دهند.