بررسي پايداري خاكدانه ها و برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك در خندق‌هاي حوزه آبخيز قوري چاي استان اردبيل

Investigating the stability of soil grains and some physical and chemical properties of soil in the ditches of GoriChai watershed in Ardabil province.

فرسايش آبي به ويژه فرسايش خندقي از مهمترين عوامل تخريب زمين در مناطق نيمه خشك به شمار مي رود. و چون كشور ما در اقليم نيمه خشك واقع شده به شدت در معرض فرسايش و تخريب قرار دارد. تحقيق حاضر در اراضي در معرض فرسايش حوزه آبخيز قوري چاي استان اردبيل صورت پذيرفته است. به منظور نمونه برداري خاك از آبكندهاي مورد بررسي از دو عمق 30-0 و 60-30 از سر خندق ها كه نقاط فعال آنها مي باشد، اقدام به نمونه برداري شد. خصوصيات فيزيكي و شيميايي نمونه هاي خاك در محيط آزمايشگاهي و صحرايي مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت، از ميانگين وزني قطر (MWD) و ميانگين هندسي قطر (GMD) جهت بيان حساسيت خاكهاي خندق ها به فرسايش استفاده شد. جهت بررسي روابط خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاكها با پايداري خاكدانه از رگرسيون چند متغيره و رگرسيون خطي ساده به روش گام به گام با نرم افزار آماري R و جهت مقايسه پارامترها و آزمون تفاوت ها از كاي اسكوئر استفاده شد. پايداري خاكدانه در اراضي خندقي اين منطقه پايين بوده و خاك منطقه داراي محدوديت شديد و بسيار شديد از نظر پايداري مي باشد. با وجود ماده آلي قابل توجه كه عامل مثبتي در پايداري خاكدانه ها است، نسبت جذب سديم بالا و استفاده نا معقول از اراضي عامل ناپايداري خاكدانه ها تشخيص داده شد. مقادير SAR، OM، و نسبت silt/(clay+sand) نيز در دو عمق متفاوت مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت و مشخص شد كه مقادير SAE و OM داراي تغيرات معني داري در اعماق مختلف و همچنين خندق هاي مختلف بود، اما مقادير MWD تغييرات معني داري را در اعماق و در بين خندق‌ها نشان نداد.