سبك زندگي ايراني - اسلامي زنِ دوره قاجار براساس ديدگاه سفرنامه‌نويسان خارجي

سفرنامه سياحان دوره قاجار، اطلاعات ارزنده‌اي از فرهنگ و جامعه ايران اين دوره در اختيار مخاطب خود قرار مي‌دهند. اين آثار، دگرگوني‌ها و شاخصه‌هاي زندگي ايراني ازجمله نهاد خانواده را با «نگاه غيرخودي» نگريسته‌اند كه ازاين‌جهت نسبت به ساير نوشته‌ها حائز اهميت هستند. دراين‌ميان، با توجه به فضاي مردسالار عصر قاجاريه، زنان به‌عنوان نيمي از جامعه ايراني مورد تأكيد سفرنامه‌نويسان خارجي قرار گرفته‌اند و جلوه‌هاي متعددي از سبك زندگي ايراني - اسلامي زنِ دوره قاجار همچون نوع رفتار، پوشش، نقش اجتماعي، اعتقادات و مشاركت در مناسك مذهبي و ملي و غيره در آن مكتوبات نگارش شده است. براين‌اساس، پژوهش حاضر با تكيه‌ بر منابع كتابخانه‌اي و با رويكرد توصيفي - تحليلي در پي پاسخ به اين پرسش است كه چه ويژگي‌هايي از زنِ دوره قاجار با توجه به سبك زندگي ايراني - اسلامي مورد مداقه مسافران خارجي شده است؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه زن اين دوره دچار نگاه جنسيتي است و به همان نسبت از امتيازات اجتماعي كمتري نسبت به مردان برخوردار است. بااين‌وجود، كاركرد اصلي و نهادينه زن به‌عنوان «مادرِ» خانواده، و همچنين حضور آنان در فضاهاي اجتماعي، جشن‌ها و مناسك گوناگون ملي - مذهبي، نگاه سياحان را به خود جلب كرده است و نقش اجتماعي آنها را در جامعه نمايان ساخته است.