نقش زن در خرده گفمتان‌هاي پس از انقلاب اسلامي

هدف مقاله حاضر، بررسي و مقايسه نقش زن در خرده‌گفتمان‌هاي مذهبي پس از انقلاب اسلامي است. امام خميني با بيان اين جمله كه «زنان بايد در مقدرات اساسي كشور دخالت كنند»؛ اهميت نقش و حضور زنان در جامعه را بر همگان مشخص نمودند. ازآنجاكه زنان نيمي از جامعه هستند و از دامن ايشان مرد به معراج مي‌رسد؛ نقش مؤثري در پيشبرد اهداف و آرمان‌هاي جامعه اسلامي ايفا مي‌نمايند. پرسش اصلي پژوهش حاضر اين است: زن در خرده‌گفتمان‌هاي مذهبي پس از انقلاب اسلامي از چه جايگاهي برخوردار است و تفاوت و شباهت‌هاي اين جايگاه چيست؟ براي پاسخ به اين پرسش، از روشِ مقايسه‌اي براي مقايسه خرده‌گفتمان‌هاي مذهبي، از روش و نظريه تحليل گفتمان براي مباحث نظري و همچنين تحليل خرده‌گفتمان‌هاي مذهبي و جايگاه و نقش زنان در آنها و از شيوة تحليلِ اسنادي براي گردآوري داده‌ها ازجمله اسناد و مدارك موجود شامل پايان‌نامه‌ها، كتب و مقالات استفاده شده است. يافته‌هاي تحقيق حاكي از آن است كه پس از انقلاب اسلامي در گفتمان مذهبي سه خرده‌گفتمان با سه ديدگاه متفاوت نسبت به جايگاه و نقش زنان مشاهده مي‌شود. خرده‌گفتمان مذهبي سنتي راديكال كه حصر زن در خانه، شوهرداري و پرورش فرزندان را شايسته او مي‌داند و به‌طوركلي مسئوليت زنان را به خانه‌داري تقليل مي‌دهد؛ خرده‌گفتمان مذهبي احياگرانه (مجدد) كه با توجه به مقتضيات زمان و مكان و با مراجعه به سنت (نص و روايات ديني)، به بازتعريف جايگاه زنان و حضور سالم و بدون دغدغه آنها توام با حفظ موازين شرعي در عرصه اجتماع تأكيد دارد؛ درنهايت خرده‌گفتمان مذهبي روشنفكرانه (متجدد) كه با مراجعه به مدرنيته (متون حقوق بشري و فمينيستي)، ضمن مساوي دانستن زن و مرد به لحاظ حقوقي، بيان مي‌نمايد؛ زنان در عرصه‌هاي سياسي و اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي چيزي از مردان كم ندارند و اين امر را مي‌توان از آيات و روايات نيز برداشت نمود، بدين ترتيب آيات و روايات را طوري تفسير مي‌كنند كه تضادي با متون مدرن فمينيستي پيش نيايد.