صورت‌بندي خودانگاره زنان انقلابي

درباره حضور زنان در انقلاب اسلامي، تحقيقات بسياري از زواياي متنوع تأليف شده است. ولي روايت و دريافت آنها از فعاليت خود و پژوهش درباره اين خودانگاره كمتر مورد توجه بوده است. در نوشتار حاضر تلاش مي‌شود از منظر تاريخ اجتماعي و با روش تحليل محتوا، ضمن مرور تاريخ شفاهي نگارش يافته از خاطرات زنان انقلابي، ادراك آنان از خود را، صورت‌بندي و مقوله‌بندي نماييم. يافته‌هاي اين تحقيق حاكي از آن است كه آنان اقدامات سياسي را نه به‌مثابه «حقّ»، بلكه «تكليفي ديني» مي‌پنداشتند. ازاين‌رو، فعاليت‌هاي اجتماعي و سياسي آنان در امتداد باورهاي ديني و تقرّب الهي، تفسير مي‌گردد. همچنين در بررسي سخنان اين زنان، نه مرز جنسيتي وجود دارد و نه مرز سنّي و نه مرز طبقاتي؛ بلكه اصل تكليف‌مداري، ماهيت غيرمتصلب و انعطاف‌پذير در مقتضيات شناختي، كنش‌هاي فرامرزي و باطن‌گرايي، مقوم‌هاي زنجيره هم‌ارزي گفتمان آنان به‌عنوان فاعل شناسا محسوب مي‌گردد. لذا تركيب مقولات بااعتنايي، تكليف‌محوري و معناگرايي - در مقابل نگاه حقّ مدرن و ظاهرگرايانه - منجر به تنوّع و تداوم فعاليت‌ها، فارغ از ساختارها و امكان‌هاي از قبل موجود، در صورت‌بندي خودانگاره زنان انقلابي شد. همچنين يافته‌هاي ديگر شامل: مقولات اجتماع‌سازي، تعامل خلاقانه و انفتاحي با ولي و رهبر انقلاب، نگرش فراجنسيتي و دريافت ضداستعماري از حجاب است. در عين حال به سبب بي علاقگي ايشان به روايت خود، همچنان در روايت و تخيل سياسي زن ايراني جايشان خالي است.