مناسبات اقتصادي مكران و سيستان از سده سوم تا پايان سده نهم هجري قمري

مكران و سيستان دو ايالت همجوار و همسايه در جنوب شرق و شرق فلات ايران واقع شده اند. در فاصله قرون سوم تا نهم هجري، وسعت اين دو ايالت بسيار گسترده بود. مكران در آن دوره از غرب به ايالت كرمان، از جنوب به درياي عمان، از شرق به سند و از شمال به سيستان منتهي مي شد. سيستان در آن دوره از غرب به بيابان لوت و خراسان، از شمال به خراسان و برخي نواحي افغانستان امروزي، از شرق به شبه قاره هند، از جنوب به مكران و از جنوب غرب به بخش هايي از ايالت كرمان ختم مي شد. در منابع تاريخي و جغرافيايي قرون ياد شده، مسيرهاي ارتباطي اين دو ايالت بيشتر شرقي- غربي توصيف شده و از مناسبات متعدد اين ايالت ها از جمله مناسبات اقتصادي به جانب شرقي يعني هندوستان و جانب غربي يعني كرمان و خراسان بيشتر ياد شده است. از آنجا كه اين دو ايالت در همسايگي هم قرار داشته اند، اين سؤال مطرح است كه مناسبات ميان اين دو ايالت از چه مسيرهايي برقرار بود و مناسبات اقتصادي اين دو ايالت چگونه بود؟ علي رغم اينكه منابع جغرافيايي مسيرهاي مستقيم و اصلي ارتباطي بين اين دو ايالت را كمتر توصيف نمودند، در فاصله قرون ياد شده مسيرهاي ارتباطي متعددي ميان مكران و سيستان برقرار بود و مناسبات اقتصادي اين دو ايالت علاوه بر مبادله انواع كالاها، حتي منجر به ترانزيت كالاها از مسير هر يك از اين ايالت ها نيز شده بود. هدف اين نوشتار تبيين مناسبات اقتصادي مكران و سيستان از قرن سوم تا قرن نهم هجري است. تحقيق مورد نظر به شيوه توصيفي-تحليلي با استفاده از منابع كتابخانه اي و تا حدودي مشاهدات ميداني انجام گرفته است.