مقايسۀ تطبيقي تأثير استقلال نهاد رگولاتور بر حكمراني خوب در صنعت نفت وگاز كشور ايران و كشورهاي توسعه يافته

Comparative Comparison of the Influence of the Independence of the Regulatory Body on Good Governance in the Oil and Gas Industry of Iran and Developed Countries

در چند دهه اخير، تنظيم گري به عنوان يكي از عناصر حكمراني خوب در صنعت نفت و گاز مطرح شده است؛  به نحوي كه د ر كنار ديگر عناصر، زمينه را براي ايجاد  حكمراني خوب و مؤثر فراهم آورده است. تنظيم گري در صنعت نفت و گاز، از اساس به منظور پاسخگويي به ناكامي هاي موجود در بازارهاي هدف طراحي شد  و هد ف آن، ارتقا بازد هي بازار نفت و گاز از طريق افزايش رقابت و كاهش انحصار بود. عموماً نهاد  رگولاتور، يك مركز د ولتيِ مسئول يا سازمان غيرد ولتي با اختيارات قانوني است كه اصول و قوانين كنترلي يك صنعت يا يك بخش اقتصاد ي را وضع مي كند تا از اين طريق، بر فعاليت هاي شركت هاي د رون آن صنعت يا بخش، نظارت خود را اِعمال نمايد  و بعضاً د ر خصوص موارد  اختلافي، به د اوري بپردازد. اغلب كشوهاي نفت خيز و توسعه يافته با توجه به اسناد  بالاد ستيِ خود د ر بخش نفت و گاز، به روشني وظايف وزارت نفت يا وزارت انرژي را د ر زمينۀ راه اند ازي نهاد  تنظيم گري براي تسهيل فضاي كسب و كار، ايجاد  رقابت و رفع انحصار تبيين نموده اند. اما چالش اصلي بر سر راه نهاد رگولاتور در كشورهاي درحال توسعه و توسعه يافته، استقلال نهاد مزبور در ساختار، تصميم گيري و بخش ماليِ آن ها بوده است. به نظر مي رسد كه با وجود اينكه كشورهاي مختلف، سعي كرده اند استقلال نهاد رگولاتور را در بخش هاي ساختاري و تصميم گيري توسعه دهند؛ ولي مطالعات انجام شده، حاكي از آن است كه نهاد تنظيم گر مقررات، كماكان در بخش مالي به بودجه دولتي نيازمند مي باشد. در پژوهش حاضر، سعي شده است كه ضمن تبيين شاخصه هاي اصليِ ناظر بر استقلال نهاد رگولاتور در صنعت نفت و گاز، به صورت تطبيقي آن شاخصه ها را در سيستم حقوقيِ كشورهاي ايران، آمريكا، ژاپن، آلمان و نروژ مورد بررسي قرار دهيم.