بررسي وظايف و اختيارات ضابطان قضايي در حقوق كيفري ايران

Examining the duties and powers of judicial officers in the criminal law of Iran

ضابطان دادگستري با توجه به آثار به جا مانده در طول تاريخ ايران تحت عناوين مختلف در جهت كمك به حفظ و اجراي قانون، كشف جرم و تعقيب متهم همواره از جايگاه خاصي در نظام حكومتي و قضايي برخوردار بوده اند. ايجاد امنيت، برقراري عدالت، نظم و انضباط اجتماعي، پيشگيري از وقوع جرم، شناسايي عوامل و بسترهاي زمينه ساز بروز جرم وافزايش ضريب اطمينان و اعتماد آحاد جامعه در گرو تعامل مثبت ضابطان دادگستري با قوه قضائيه مي باشد. روش تحقيق مورد استفاده در اين پژوهش، كتابخانه اي- اسنادي بوده و با بهره گيري از شيوه تحليلي توصيفي، يافته ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته اند. نتايج پژوهش حاضر نشان مي دهدكه ضابطان دادگستري علاوه بر تبعيت از دستورات مقام قضايي، وظيفه ي گزارش و اعلام جرم به مرجع قضايي را نيز بر عهده دارند كه اين امر، به عنوان يكي از طرق اطلاع دادسرا از وقوع جرم مطرح مي گردد. همچنين، ضابطان دادگستري در اجراي وظايف مهمي كه دارند، اختياراتي نيز دارند كه اين اختيارات بر حسب اين كه جرم مشهود يا غيرمشهود باشد، متفاوت است. اولين كساني كه با پديده مجرمانه روبه رو مي شوند ضابطان دادگستري بوده و اولين مرحله اي هم كه ممكن است حقوق افراد تضييع شده و مورد تعدي واقع شود، مرحله كشف جرم و تعقيب آن است.

According to the works left throughout the history of Iran under various titles in order to help maintain and implement the law, discover the crime and prosecute the accused, the judicial officers have always enjoyed a special position in the government and judicial system. Creating security, establishing justice, social order and discipline, preventing crime, identifying the factors and platforms underlying the occurrence of crime, and increasing the confidence and trust of society depend on the positive interaction of law enforcement officers with the judiciary. The research method used in this research is library-documentary and the findings have been analyzed by using the descriptive analytical method. The results of the present study show that, in addition to obeying the orders of the judicial authority, the judicial officers are also responsible for reporting and announcing the crime to the judicial authority, which is considered as one of the ways to inform the prosecutor s office of the occurrence of a crime. Also, in the implementation of their important duties, the judicial officers have powers that differ depending on whether the crime is obvious or invisible. The first people who face the criminal phenomenon are the judicial officers, and the first stage where people s rights may be violated is the stage of crime detection and prosecution.