پايش زيست‌محيطي باطله‌هاي معدني استان قزوين با هدف بررسي اثر آن بر آب و خاك منطقه‌اي و امكانسنجي بازيابي مواد معدني با ارزش

Environmental monitoring of mineral tailings in Qazvin province with the aim of investigating its effect on regional water and soil and the feasibility of valuable minerals recovery.

در مقاله حاضر، عمليات نمونه برداري، آناليزهاي شيميايي (و مقايسه با استانداردها)، آزمايش‌هاي انحلال پذيري و بازيابي فلز به همراه تحليل اقتصادي روي باطله‌هاي معدني معادن سرب و روي زه آباد و لك، معادن مس قوشچي، چيزه، آقدره و اويرك انجام شد. نتايج بدست آمده از آناليزهاي شيميايي آب و خاك اطراف باطله‌هاي معدني استان حاكي از آلودگي برخي از اين منابع نظير سرب و روي زه آباد و سرب و روي لك به فلزات سنگين ‌مي‌باشد كه عمدتاً بالاتر از حد مجاز استاندارد ‌مي‌باشند. آزمايش‌هاي فلوتاسيون با هدف بازيابي فلز روي از نمونه سد باطله زه آباد (حاوي حدود 1 درصد روي) طي دو مرحله رافر و كلينر، منجر به توليد محصولي با عيار 4.75 درصد روي و بازيابي وزني و محتوايي به ترتيب 14.85 درصد و 74.25 درصد گرديد كه بعنوان خوراك كارخانه‌هاي فرآوري قابل استفاده است. از طرفي، با انجام آزمايش‌هاي ليچينگ مخزني نمونه باطله قوشچي (0.2 درصد مس) نيز محلولي با غلظت مس 0.26 گرم بر ليتر توليد شد كه داراي ارزش اقتصادي است. همچنين، محصولي با عيار مس 3.12 درصد از نمونه سد باطله 1 سرب و روي لك با روش فلوتاسيون بدست آمد. بر اساس نتايج آزمايش‌هاي انحلال، قابليت انحلال فلز روي و مس نمونه‌هاي باطله با روش ليچينگ تحت شرايط مختلف پارامترها، به ترتيب تا 457 ‌ميلي گرم در ليتر و 18.37 ‌ميلي گرم بر ليتر و در ارتباط با فلزات سرب و كادميوم سد باطله زه آباد تحت شرايط 4.5pH= و دماي 25 درجه سانتي گراد به ترتيب 8 و 27 ‌ميلي گرم بر ليتر بدست آمد كه اين امر، مؤيد نقش و اثر مهم باطله‌هاي معادن در انتشار آلودگي فلزات سنگين در منابع آب و خاك اطراف ‌مي‌باشد.