كاربرد شاخص هاي آلودگي براي ارزيابي آلودگي فلزات سنگين در خاك هاي پيرامون معدن شن و ماسه هاشمك

Application of pollution indicators to evaluate heavy metal pollution in soils around Hashmak sand mine

حجم بسيار بالاي شن و ماسه اي كه در حال حاضر استخراج مي شود، تأثير منفي جدي بر رودخانه ها، دلتاها و اكوسيستم هاي ساحلي و دريايي دارد و در اين رابطه مي توان به از دست دادن زمين در اثر فرسايش رودخانه يا ساحل، كاهش سطح آب و همچنين عدم توسعه-هاي اقتصادي و اجتماعي اشاره كرد. از منطقه معدن شن و ماسه هاشمك، 30 نمونه به ميزان 5/1 الي 2 كيلوگرم و از عمق 0 تا 10 سانتيمتري (خاك سطحي) جمع آوري شد. نمونه برداري از خاك هاي معدن در تابستان 1401 انجام گرفت و غلظت فلزات سنگين (كروم، نيكل، سرب و روي) با استفاده از روش ICP- MS اندازه گيري شد. سپس با استفاده از روش كريجينگ، نقشه توزيع مكاني فلزات سنگين در خاك هاي داخل و اطراف معدن اندازه گيري و ترسيم شدند. مقايسه ميانگين غلظت كل فلـزات سـنگين مـورد بررسـي در ايـن مطالعـه بـا مقـادير ميـانگين جهـاني قابل قبول اين عناصر، گوياي آن است كـه خـاك هـاي منطقه بـه نيكل، كروم، سرب و روي آلـوده نيستند و غلظت هاي اندازه گيري شده كمتر از حد مجاز جهاني اين عناصر هستند. ارزيابي فلزات سنگين در خاك-هاي منطقه شن و ماسه هاشمك توسط شاخص هاي آلودگي (فاكتور آلودگي، شاخص زمين انباشت، شاخص آلودگي نمرو و شاخص بار آلودگي) انجام گرفت. با استفاده از روش كريجينگ و نرم افزار Surfer، نقشه هاي هم ارزش فلزات سنگين تهيه شد و مقادير با استاندارد هاي جهاني مقايسه گرديدند. نتايح حاصل از اين تحقيق نشان داد كه فعاليت برداشت شن و ماسه از اين معدن بر آلودگي فلزات سنگين در خاك هاي محدوده معدني و اطراف تاثير نداشته است.