جذبۀ حيدري حماسه‌اي خاموش در تداوم تحكيم و تثبيت هويت ملي_ مذهبي

در كنار شاهنامۀ فردوسي كه حماسه‌اي ملي است و سهم عمده‌اي از تحكيم و تثبيت هويت ملي ايران را به خود اختصاص داده، تعداد زيادي حماسۀ ديني نيز به تقليد از آن شكل گرفت. حملة حيدري، اثر شاخص ميرزا محمد رفيع خان باذل، حماسه‌اي ديني است كه به تقليد شاهنامة فردوسي به بحر متقارب سروده شده است. چون منظومة باذل ناتمام مانده بود، پس از او شاعران ديگر به تكميل آن پرداختند و وقايع عهد خلافت و جنگ‌هاي علي (ع) را سرودند و بر آن افزودند. جذبة حيدري - ششمين تكملة حملة حيدري- از عبدالعلي خان بنگالي نيشابوري متخلص به احسن است كه با الهام از متن معيار حمله سرايي (حملة حيدري باذل مشهدي) و با هدف تكميل اين اثر به نظم درآمد. جذبۀ حيدري روايتي به سبك شاهنامه است كه در آن، شاعر با تلميح به احياي سنت نوروز در زمان خلافت حضرت علي (ع) و هم‌زمان برگزار كردن نوروز ايراني با عيد شيعي غدير، به پيوند هويت ايراني و شيعي در ابتداي اثرش اقرار دارد. در اين جستار مي‌كوشيم ضمن معرفي اين حماسۀ خاموش، ويژگي‌هاي درون‌متني منطبق بر برون‌متن جذبۀ حيدري را بر مبناي سه اصل اختصاص سخن به نعت علي (ع)، رويكرد روايي و داستان راستي موردبررسي قرار دهيم.