تأثير فردوسي بر نگرش­هاي هويّتي ميرزاآقاخان كرماني

باور به انديشۀ ايرانشهري باعث شده است نگرش هايي پديد آيد كه اساس هويّت ايراني باشد. مطابق انديشۀ ايرانشهري، ايرانيان در يك جغرافياي مشخص، با زبان معيّن و باورهاي آييني روشن و برجسته زندگي مي كنند كه اين اقليم يكي از بهترين آفريده هاي اهورايي است و هركس كه در اين مكان وارد مي شد، تحت تأثير اين باورهاي ايرانشهري، خود را ملزم و موظف مي كرد كه وفادار و حامي اين انديشه ها باشد. از مهم‌ترين كتاب‌هايي كه آرمان نگرشي انديشه ايرانشهري را به‌طور تمام و كمال در داستان هاي حماسي آن مي توان ديد، شاهنامۀ فردوسي است كه سرلوحه و شناسنامۀ نگرش هاي فرهنگي ايراني بوده است و تا به امروز موردتوجه طبقات و افراد گوناگون بوده است. ازجملۀ افرادي كه تحت تأثير اين باور قرار داشته است، ميرزاآقاخان كرماني از شاعران دورۀ قاجاري است كه در آخرين اثر خود با نام نامۀ باستان با زبان صريح و گوياي خود بر نگرش هاي هويّتي تحت تأثير شاهنامۀ فردوسي، تأكيد و تصريح كرده است. نگارنده در اين پژوهش با مراجعه به دنياي آرمانشهري ميرزاآقاخان، تأثير فردوسي را تجزيه‌وتحليل كرده است. بر اين اساس آقاخان در انديشه هاي ايرانشهر در سه ضلع مثلث اقليمي، فرهنگي و داستاني تحت تأثير شاهنامۀ فردوسي بوده است.