بررسي نقش زبان فارسي در تكوين هويّت ملّي در شاهنامه

شناخت مؤلفه‌هاي هويّت‌بخش در آثار ادبي كه بخش وسيعي از فرهنگ يك ملت است، عاملي مهم در شناخت تاريخ يك سرزمين است. در نخستين سده‌هاي هجري قمري پس از فتح ايران توسط اعراب و استيلاي سياسي آنان بر كشور ايران و با روي كار آمدن حكومت امويان، توجه به هويّت در ميان ايرانيان به يكي از مباحث چالش‌برانگيز تبديل شد. تحقير امويان نسبت به اقوام ايراني، فردوسي را بر آن داشت تا با تكيه بر پيشينۀ غني ايرانيان پيش از اسلام به احياي هويّت ملّي خويش بپردازد. شاهنامه به‌عنوان برترين اثر حماسي ايران سندي ملّي به‌منظور حفظ مؤلفه‌هاي تشكيل دهندۀ هويّت ملّي، عاملي براي تداوم و تكوين آن در گذر زمان محسوب مي‌شود. در پژوهش پيش‌ رو، كه به‌شيوۀ توصيفي ـ تحليلي برمبناي مطالعات كتابخانه‌اي صورت گرفته است، به بررسي مؤلفه‌هاي هويّت ملّي و نقش شاهنامه و تكوين و احياي هويّت ملّي ايراني به كمك توجه به زبان فارسي پرداخته‌ايم. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه فردوسي با آگاهي از نقش زبان در حفظ هويّت ملّي ايران در زمانه‌اي كه خطر نابودي مليت و قوميت ايراني وجود داشت، با سرايش شاهنامه به زبان فارسي به‌عنوان يكي از اركان اصلي هويّت‌ساز، توانست به احياي هويّت ملّي ايرانيان كمك شاياني كند.