مرور و تحليل ديدگاه‌ها درباره خاستگاه‌هاي اساطيري اژدهاي طوس (كشف‌رود)

در شاهنامه فردوسي از اژدهاي طوس يا اژدهاي كَشَف رود، به‌عنوان اولين اژدهاي مهمي سخن رفته كه به دست سام از پا درآمده است. در اين جستار، با رويكرد توصيف اسطوره‌شناختي به بررسي روايت‌هاي مختلف اژدهاي كَشَف رود در منابع، اعم از متون پهلوي و منابع عصر اسلامي، پرداخته شده است. با عنايت به تطورات و تحولات اساطير، احتمالات گوناگون درباره خاستگاه اين موجود فرا طبيعي اسطوره‌اي، از قبيل انتساب به پديده‌هاي طبيعي چون آذرخش و طوفان، آتش‌فشان و طغيان رودخانه، همچنين اختلاط اسطوره و تاريخ و فرافكني وجه فرا طبيعي براي پديده‌هاي طبيعي در ناخودآگاه جمعي، مطرح و ارزيابي شده، خاستگاه روايت شاهنامه درباره اين اسطوره نيز تحليل و بررسي شده است. همچنين تجزيه و شكستگي اسطوره و شهرت وي به نام خانداني «سام» در متون پهلوي، از عواملي بوده كه در انتساب آن به سام در شاهنامه فردوسي مؤثر بوده است.