سير تطور اجتماعي_سياسي هيئات مذهبي در ايران؛ از حكومت آل بويه تا جمهوري اسلامي

اساس تشكيل و قوام شريعت‌هاي الهي بر مبناي محبت و جذبه به حقايق ديني است. سوگواري و شادي جمعي پيش از ظهور اسلام هم در ميان ملل و قوميت‌هاي مختلف رايج بوده و در تاريخ اديان الهي نيز در سيره انبيا پيشين و پيروان آنها قابل مشاهدهَ است. دين اسلام نيز توجه ويژه‌اي به احوالات مسلمين بالاخص سرور و اندوه داشته و به شيعيان سفارش شده تا در شادي اهل بيتعليهم‌السلام شاد باشند و در زمان ماتمشان ناراحت و محزون. در اين ميان جايگاه ديني_مذهبي هيئات در طول تاريخ شيعه به‌عنوان بزرگ‌ترين نهاد مردمي در برپايي مجالس بكاء و سرور بر كسي پوشيده نيست. اما آنچه كه ما را به نگارش اين پژوهش سوق داد؛ مسئله محصور شدن تكليف و وظيفه هيئات مذهبي در صرف برگزاري مراسم‌هاي شادي و حزن، و يا گسترش نقش اجتماعي آنان در طول تاريخ بوده است؟ روش مورد استفاده در اين پژوهش كيفي و از نوع مطالعات كتابخانه‌اي با مراجعه به كتب تاريخي و آييني و بهره‌بري از نظريات دكترين‌ تاريخ اسلام است. آنچه كه از تفحص در طي اين پژوهش حاصل شده، نقش پررنگ اجتماع‌هاي مردمي در قالب هيئات مذهبي در فرهنگ، هنر، اقتصاد، سياست، تربيت و.... در جامعه در طول تاريخ شيعي است. هيئات مذهبي همواره نقش تأثيرگذاري در تعيين سير اجتماعي_سياسي تاريخ داشته‌اند.