تأثير غلظت‌هاي مختلف توفوردي و محيط‌كشت MS بر ‌كالوس‌زايي قطعات گره‌دار Rosa canina L.

به منظور بهينه‌سازي گياه دارويي نسترن وحشي (Rosa canina L.) به‌عنوان مهم‌ترين پايه گل رز و نيز با هدف دست‌يابي سريع به كالوس مناسب جهت استفاده از مزاياي ويژه‌ي آن، تحقيق حاضر انجام پذيرفت. بدين منظور، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با دو فاكتور محيط‌كشت (1/2 MS و 1/4 MS) و غلظت‌هاي مختلف توفوردي (0، 1، 5/2، 4 و 5/5 mgL-1)، در چهار تكرار انجام شد. قطعات گره دار 5/1 سانتي‌متري از قسمت مياني شاخه‌هاي فرعي ميانه تاج درختچه اي در مرحله ميوه دهي تهيه شدند. ارزيابي نتايج، يك ماه پس از كشت، بر اساس تغيير شكل (آمادگي براي ورود به مرحله توليد كالوس) و كالوس‌زايي ريزنمونه‌ها صورت پذيرفت. نتايج نشان داد كه بيشترين درصد ريزنمونه‌ تغيير شكل يافته مربوط به 1/2 MS بوده است. غلظت چهار mgL-1 توفوردي، بيشترين درصد ريزنمونه تغيير شكل‌يافته در ناحيه اطراف جوانه و غلظت 5/2 mgL-1 آن، بيشترين درصد ريزنمونه تغيير شكل‌يافته در دو سر و سرتاسر ريزنمونه را نشان دادند. هم‌چنين، بيشترين‌ درصد ريزنمونه كالوس‌زا در يك سر و دو سر ريزنمونه در تيمار فاقد هورمون مشاهده شد. بيشترين وزن تازه و خشك كالوس متعلق به غلظت‌هاي بيشينه توفوردي و تيمار‌ 1/2 MS حاوي 5/2 mgL-1 بود. پديدار شدن كالوس در قاعده برگچه‌هاي متصل به محور برگ گياهچه‌هاي درون شيشه‌اي (هم‌زمان با زرد شدن برگ‌) مستقر بر ريزنمونه تنها متأثر از كاربرد توفوردي نبود. ظهور اين پديده به احتمال زياد حاكي از اهميت غلظت تركيبات محيط‌كشت (آلي و معدني) و زمان اخذ ريزنمونه (تعيين‌كننده تعادل هورمون‌هاي دروني و ميزان ذخيره كربوهيدرات) مي‌باشد.