مطالعات اوليه و هيبريداسيون كنترل شده جهت دستيابي به ارقام گلابي آسيايي(Pyrus serotina Rehd.) مقاوم به آتشك (Erwinia amylovora)

اصلاح درختان گلابي جهت ايجاد مقاومت نسبت به بيماري آتشك (Erwinia amylovora) تاريخچه نسبتا طولاني داشته است و مهمترين منابع مقاومت به اين بيماري ارقام و ژنوتيپ هايي ذكر شده اند كه گاهي داراي كيفيت ميوه چنداني نبوده اند. در ايران مطالعه برروي آتشك از سال 1368 با مشاهده اين بيماري در باغ هاي گلابي اروپايي، آغاز شده است. از طرفي چنين به نظر مي رسد كه ارقام گلابي آسيايي (Pyrus serotina Rehd.) موجود در كشور كه توسط گروه علوم باغباني دانشگاه تربيت مدرس در سال 1378 به كشور وارد شده اند به اين بيماري باكتريايي حساس مي باشند. پژوهش حاضر با اقدامات اوليه و انجام هيبريداسيون كنترل شده و در راستاي شروع يك برنامه اصلاحي بلند مدت و به منظور امكان دستيابي به ارقام و يا ژنوتيپ هاي مقاوم و يا متحمل به بيماري آتشك در سال باغي 1397-1398 انجام گرديد. با بررسي هاي اوليه بر روي ژرم پلاسم گلابي در كشور، از دانه گرده دو رقم گلابي اروپايي لويزبون و درگزي در هيبريداسيون كنترل شده با برخي از ارقام گلابي آسيايي و اروپايي در بهار 1398 استفاده گرديد. هيبريداسيون كنترل شده با استفاده از دانه هاي گرده از قبل جمع آوري شده ارقام نسبتا مقاوم به آتشك گلابي اروپايي لويزبون و درگزي انجام شد. ارقام و ژنوتيپ هاي گرده گيرنده در گرده افشاني كنترل شده شامل رقم گلابي آسيايي KS13، و اروپايي شاه ميوه، ژنوتيپ اميد بخش A95 و دانهالي گلابي بودند. نتايج كشت دانه گرده در آزمايشگاه نشان داد كه دانه هاي گرده ارقام لويزبون و درگزي استفاده شده در گرده افشاني كنترل شده از قدرت جوانه زني بالاي 95% برخوردار بودند. اگرچه در شمارش هاي انجام شده، تفاوت در درصد تشكيل ميوه ارقام گرده گيرنده مشاهده گرديد. و بالاترين درصد تشكيل ميوه در رقم KS13 (♀) با رقم درگزي (♂) با درصد تشكيل ميوه 44% و سپس شاه ميوه (♀) با رقم درگزي (♂) با 2.5% ثبت گرديد. همچنين، در گرده افشاني رقم A95 (♀) با رقم درگزي (♂) و بذري اروپايي (♀) با لويزبون (♂) و درگزي (♂) ميوه هاي تشكيل شده ريزش نمودند كه ممكن است ناشي از سرماي بهاره حادث شده پس از گرده افشاني و يا خودناسازگاري ژنتيكي باشد كه در آينده بررسي خواهد شد. پژوهش حاضر با انجام بررسي هاي لازم برروي نتاج بذور حاصل از ميوه هاي تشكيل شده و همچنين ارزيابي ژرم پلاسم گلابي و منابع ژنتيكي مرتبط ادامه خواهد يافت.