بررسي تنوع تركيبات اسانس سرو كوهي Juniperus sabina در رويشگاه هاي مختلف

سرو كوهي به عنوان يكي از مهم ترين گياهان دارويي در بين بازدانگان با داشتن پتانسيل ويژه اي در توليد متابوليت هاي ثانويه از ديرباز مورد توجه عموم بوده است. تحقيق حاضر با هدف شناخت بيشتر گونه J. sabina از منظر تنوع در تركيبات اسانس سرشاخه در سه رويشگاه رامسر، توسكستان و راميان صورت پذيرفت. نمونه گيري در خرداد ماه از سرشاخه‌هاي بالغ گياه انجام شد و بلافاصله مواد گياهي در دماي محيط خشك گرديد. سپس عمل اسانس گيري به روش تقطير با آب انجام شد. جهت تجزيه و تحليل تركيبات هر كدام از اسانس ها از دستگاه كروماتوگرافي گازي (GC) وكروماتوگرافي گازي متصل به طيف سنج جرمي (GC-MS) استفاده شد. در نهايت نتايج حاصل از دو دستگاه به منظور شناسايي تركيبات با يكديگر تطبيق داده شد. نتايج بدست آمده از اين پژوهش نشان داد كه بازده اسانس به ترتيب 66/1، 34/1و 71/0 درصد بر اساس وزن خشك در نمونه توسكستان، رامسر و راميان متغيير بود. در تجزيه و تحليل اجزاي تشكيل دهنده اسانس 39 تركيب ترپنوئيدي شناسايي شد. بخش مهمي از اجزاي تشكيل دهنده اسانس متعلق به دو گروه مونوترپن هاي هيدروكربني و مونوترپن‌هاي اكسيژني بود و در اين بين سابينن (58 درصد)، آلفا-ترپينئول (9 درصد)، آلفا-پينن (9/6 درصد)، بتا-ميرسن (3/4 درصد) در نمونه توسكستان، سابينن (8/49 درصد)، آلفا-ترپينئول (2/9 درصد)، آلفا-پينن (6/7 درصد)، المول (2/4 درصد) در نمونه راميان و ميرتنيل-استات (6/72 درصد)، سابينن (5/12 درصد)، آلفا-پينن (8/2)، 4-ترپينئول (2/2 درصد) در نمونه رامسر اصلي ترين ترپنوئيدها را شامل شدند. ميرتنيل-استات اصلي ترين شاخص تنوع در بين جمعيت ها بشمار آمد و به همين دليل نمونه هاي گياهي رامسر از نظر كموتايپي با دو توده ديگر كه كموتايپ سابينني بودند متفاوت بوده و در گروه كموتايپي ميرتنيل استاتي قرار گرفت.