تنوع مورفولوژيك در پنج اكوتيپ شاهدانه (Cannabis sativa L.) بومي ايران

شاهدانه از گياهان زراعي قديمي است كه در صنايع روغن كشي و نساجي مورد استفاده قرار مي گيرد. اين گياه داراي خواص دارويي متعددي است. از دانه آن به عنوان نيرو بخش، مسهل و ملين، نرم كننده و در تهيه داروهاي مسكن و ضد انگل استفاده مي شود. با توجه به اهميت شاهدانه از لحاظ دارويي، خوراكي و صنعتي، تحقيق حاضر در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در دانشگاه تهران با دو تكرار به بررسي پنج اكوتيپ بومي ايران (P3, P7, P9 ,P13, P14) پرداخته شد. در اين پژوهش صفات مورفولوژيكي (ارتفاع گياه؛ تعداد گره، قطر ساقه و وزن خشك ساقه) در پايه هاي نر و ماده پنج اكوتيپ بومي ايران مورد بررسي و مقايسه قرار گرفت. همان طور كه نتايج نشان داد، تمامي صفات در بين اكوتيپ ها از تفاوت قابل توجهي برخودار بود. اكوتيپ P3 بيشترين ارتفاع و تعداد گره را داشت (8/165 سانتي متر ، 29 عدد) همچنين در صفت هاي قطر ساقه و وزن خشك ساقه اكوتيپ P13 نسبت به ساير اكوتيپ ها برتري داشت (61/16ميلي متر، 14/159 گرم). در بررسي كه صورت گرفت مشاهده شد، در بين تمامي صفت ها اكوتيپ P9 نسبت به سايرين رشد ضعيف تري داشت. كمترين ارتفاع (52/37 سانتي متر)، تعداد گره (17 عدد)، قطر ساقه و وزن خشك ساقه (52/7 ميلي متر،43/30 گرم) در اكوتيپ P9 يافت شد. تفاوت هاي يافت شده در بين اكوتيپ هايي كه بررسي شدند، مي تواند ناشي از تفاوت هاي ژنتيكي در هر اكوتيپ باشد كه مطالعه آنها در از لحاظ كشت و عمليات اصلاحي اهميت ويژه اي دارد.