واكاوي رابطۀ عدالت و احسان و نقش آنها در تعالي سبك زندگي

در ميان همۀ شرايع الهى و آزادمردان جهان، ارزش و فضيلتي بالاتر از عدالت نيست؛ قرآن كريم كه كتاب انسان­سازى و تكامل است اين دو خصلت را پس از توحيد و اساس دين، در رأس ارزش­ها قرار داده و اهميت فوق العاده­اى براى آنها قائل است لذا خداوند منّان به عدل و احسان توأمان امر مي­نمايد. در مقالۀ حاضر كه بر توصيف و تحليل استوار است اين پرسش به ذهن متبادر مي­شود كه اگر عدالت امر ممدوحي است رابطۀ آن با احسان - كه خود، خارج شدن از عدالت است - چگونه است و نقش توأمان آنها در سبك زندگي چطور خواهد بود؟ با بررسي كتب تفسيري و روايي خصوصاً روايات اهل بيت(عَلَيهِمُ­السَّلَام) اين نتيجه حاصل شد كه عدالت، به معنى حقيقى كلمه، يعنى هر چيزى در جاى خود قرار گيرد، بنابراين، هرگونه افراط يا تفريط، تجاوز از قانون عدالت خواهد بود؛ ولى احسان يعني بيش از حق يك فرد به آن شخص توجّه شود كه به نوعي، محبت و ابراز دوستى است. از اين رو است كه در سيره و سخنان اهل بيت(عَلَيهِمُ­السَّلام) به تبعيت از قرآن كريم، عدالت و احسان در كنار هم تأكيد شده است؛ مثلاً در كلام رضوي(عليه­السلام) فايدۀ عدالت و احسان توأمان را پايدارى و دوام نعمت مي­شمارند زيرا انسانهايي وجود دارند كه به خاطر پيري، بيماري، از كارافتادگي و... توان انجام كار و تلاش براي كسب درآمد جهت تأمين هزينۀ زندگي خود را ندارند و در اين صورت، عدالت صِرف، آنها را از زندگي عادي ساقط خواهد كرد.