نگاهي تطبيقي به برنامه درسي تعالي­نگر اسلامي با برنامه درسي عملگرايانه

پژوهش حاضر با هدف بررسي تطبيقي عناصر برنامه درسي در مكتب فلسفي پراگماتيسم با اسلام صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع تحليل اسناد و جامعه مورد بررسي، تمام اسناد و متون مرتبط با تربيت در ديدگاه اسلام و پراگماتيسم بود. نتايج پژوهش نشان داد كه اهداف تعليم و تربيت در ديدگاه پراگماتيسم عمدتا چگونه انديشيدن و سازگاري فرد با محيط است در حالي كه اهداف غايي تربيتي در ديدگاه اسلام شامل مانند عبادت، تقوا هدايت و رشد ديني است. عمده­ترين محتوايي كه در برنامه­ درسي نظام تربيتي اسلام به آنها توجه مي­شود شامل معارف اسلامي، علوم طبيعي، رياضيات، علوم انساني، بهداشت و تربيت بدني است كه اين محتوا همسو با اهداف مياني و غايي در اسلام هستند. محتواي برنامه درسي در پراگماتيسم شامل حساب، رياضيات ساده، تاريخ، جغرافيا و علوم تجربي است كه عمدتا بر اساس تجربيات عادي زندگي فرد انتخاب مي­شود. همچنين روش­هاي مناسب آموزش در پراگماتيسم عبارتند از: روش حل مسئله، آزمايشي و آموزش از طريق بازي، در حالي كه روش­هاي مناسب تدريس در نظام تربيتي اسلام شامل بحث و مناظره، روش عقلاني، مشاهده و مطالعه طبيعت و تفكر، عبرت­گيري از سرگذشت اقوام و ملل گذشته است. همچنين ارزشيابي در تربيت اسلامي عمدتا منعطف و با توجه به شرايط دانش آموز و معلم تعيين مي شود در حالي كه در پراگماتيسم ارزشيابي بيشتر بر تغيير رفتارهاي قابل مشاهده و قابل اندازه­گيري تاكيد مي­شود.