بررسي و ارزيابي جمعيت شناسي و توزيع سكونتگاه هاي شهري و روستايي در حوضه درياچه اورميه

كم آب شدن درياچه اروميه، يكي از چالش­هاي اساسي كشور در موضوع توسعه پايدار سكونتگاه ­هاي انساني مي ­باشد. خشك شدن درياچه اروميه، پيامدهاي منفي اكولوژيكي عظيمي به بار خواهد آورد و سلامتي مردم ساكن در شعاع 500 كيليومتر درياچه با خطر جدي مواجهه خواهد شد. حوضه درياچه اروميه در 5 استان آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي، اردبيل، زنجان و استان كردستان قرار گرفته است. در حوضه درياچه اروميه 55 سد (بهره برداري شده و در دست اجرا) وجود دارد كه از اين ميان 39 سد فعال مي باشد و 16 سد نيز در دست مطالعه مي­باشد! هدف مقاله حاضر، آشكارسازي جمعيت شناسي و توزيع سكونتگاه ­هاي شهري و روستايي در حوضه درياچه اروميه مي­باشد. براي اين منظور از آخرين داده ­هاي مركز آمار ايران سال 1395 استفاده شده است. روش تحقيق، توصيفي–تحليلي مي ­باشد و ماهيت تحقيق از نوع كاربردي مي­باشد. براي استخراج نقشه­ هاي سكونت­گاه ­ها، از نرم ­افزار GIS استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي­دهد در حال حاضر، 36 شهرستان، 74 بخش، 197 دهستان و 57 شهر و 3753روستا در محدوده حوزه آبريز درياچه اروميه قرار گرفته ­اند. بر اساس آخرين اطلاعات مركز آمار ايران (1395)، 7620412 نفر در 36 شهرستان محدوده حوضه آبريز درياچه اروميه ساكن هستند. با در نظر گرفتن رشد 1 درصدي جمعيت، در حال حاضر (يعني در سال 1403) جمعيت محدوده حوضه آبريز درياچه به 8251814 رسيده است كه 10 درصد از جمعيت كل كشور را شامل مي­شود. همچنين تخمين زده مي شود بيش از 13 ميليون نفر، تحت تاثير عوارض منفي خشك شدن درياچه اروميه قرار خواهند گرفت. رشد سكونتگاه ­هاي انساني و مجموعه­ هاي زيستي و افزايش شهرنشيني و استفاده بيش از حد ار ارضي زرعي به ويژه در جنوب درياچه اروميه كه اكثرا مغاير با آمايش سرزمين است- مانند كاشت چغندرقند در بوكان و مهاباد- باعث استفاده بيش از حد از حقابه درياچه اروميه و نتيجتا خشك شده آن شده است.